گامی به سوی مدیریت پایدار بوم نظام‌های مرتعی: 2- ارائه چارچوبی برای واکاوی ذینفعان در زمینه مدیریت مرتع.

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 اداره کل منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری

2 گروه مهندسی طبیعت، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه شهرکرد

3 فارغ التحصیل کارشناسی ارشد علوم و مهندسی جنگل از دانشگاه شهرکرد

چکیده

مدیریت پایدار مراتع درگرو توجه به کلیه سنجه‌های مؤثر و به رسمیت شناختن ذینفعان متعدد است. هرچند حمایت‌های دولتی، علاقه‌مندی و ابتکار عمل بهره برداران مرتعی و توجه به سایر ذینفعان در بخش‌های مرتبط می‌تواند موفقیت مدیریت مراتع را تضمین کند، با این حال اعتراض­های جدی و حتی هدایت شده و تلاش‌های معارضان می‌تواند آن را متوقف و یا با شکست رو به رو کنند. در واقع، موفقیت مدیریت مرتع مستلزم مشارکت فعالانه کلیه ذینفعان است. این پژوهش به روش توصیفی-واکاوی و با استفاده از داده‌های کتابخانه­ای و بررسی اسنادی، مشاهده و مصاحبه‌های میدانی و تکمیل پرسشنامه، برای ارایه چارچوب واکاوی ذینفعان در مرتع قلنگان شهرکرد از توابع استان چهارمحال و بختیاری صورت گرفت. در راستای دستیابی به هدف، درآغاز برپایه معیارهایی ذینفعان شناسایی و تفکیک شدند. سپس نقش و مسئولیت هر گروه تعیین و تعریف شد. در ادامه ماتریس و نمودار ذینفعان ترسیم شد. در پایان برپایه­ی بررسی­های میدانی و درنظر گرفتن دیدگاه‌های کلیه ذینفعان، تعامل­ها و تعارض­های موجود شناسایی و راه حل­ها و راهکارها ارائه شدند. یافته­های این پژوهش نشان­داد واکاوی ذینفعان و ترسیم ماتریس مرتبط، جایگاه ذینفعان مختلف را به درستی شناسایی می­کند و در حل و فصل اختلاف‌ها، کاهش تعارض­ها و در مدیریت یکپارچه مراتع موثر است. این پژوهش پیشنهاد می‌کند با توجه به اهمیت مشارکت مردمی و توجه به کلیه ذینفعان، مدل و چارچوبی ارایه شود که افزون بر ذینفعان، سایر جنبه­های موثر بر مشارکت را مورد توجه قرار دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Step Towards Sustainable Rangeland Management: 2 -Development of a Framework for Stakeholder Analysis in the Context of Rangeland Management

نویسندگان [English]

  • Hooman Khakpour 1
  • Ataollah Ebrahimi 2
  • Hojatollah Khedrigharibvand 2
  • Iman Zafarian 3
1 General Department of Natural Resources of Chaharmahal VA Bakhtiari Province
2 Department of Nature engineering, Faculty of Natural Resources and Geosciences, Shahrekord University
3 Graduated Master in Science of Forest Science and Engineering, Department of Nature Engineering, Shahrekord University,
چکیده [English]

Sustainable rangeland management (SRM) depends on paying attention to all effective components and recognizing all stakeholders. Although, government support and the interest and initiative of rangeland users and ultimately the attention of other stakeholders in related areas can ensure the success of rangeland management, the efforts of opponents and serious protests can result in failure of rangeland management. Indeed, the success of rangeland management requires the integration of actions with the acceptance, involvement and active participation of all stakeholders. This study was carried out in a descriptive-analytical way using library data and document review, observations, field interviews and completing a questionnaire in order to provide a framework for stakeholder analysis in Ghalangan rangeland of Shahrekord of Chaharmahal and Bakhtiari province. In order to achieve the goal, first the stakeholders were identified and separated. Then, the role and responsibility of each group of stakeholders was determined and defined. After that, the matrix and diagram of the beneficiaries were drawn. Finally, existing interactions and conflicts and solutions were extracted from field studies and the views of all stakeholders were considered. The findings showed that stakeholder analysis and its matrix mapping correctly identify the position of different stakeholders and is effective in resolving disputes, reducing conflicts and ultimately achieve an integrated rangeland management. This study suggests acknowledging the importance of public participation and attention to all stakeholders to provide a model and analytical framework that include other effective elements in addition to stakeholders.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Decision making
  • Ghalangan rangeland
  • Shahrekord
  • Stakeholder analysis
  • Stakeholder matrix

مراجع

امینی، فرهاد. (1378). بررسی نقش سازمان­های غیردولتی در جلب مشارکت مردم به‌منظور حفظ محیط‌زیست. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. تهران.
انصاری، ناصر؛ سیداخلاقی شال، سید جعفر؛ قاسمی، محمد حسن. (1387). عوامل اجتماعی- اقتصادی مؤثر در تخریب منابع طبیعی کشور و سهم آن‌ها در تخریب. تحقیقات مرتع و بیابان ایران، ۱۵ (۴)، 508 -524. 
ابراهیمی آذرخواران، فریبا؛ قربانی، مهدی؛ سلاجقه، علی؛ محسنی ساروی، محسن. (1393). تحلیل شبکه اجتماعی ذینفعان محلی در برنامه عمل مدیریت مشارکتی منابع آب (مطالعه ی موردی: رودخانه جاجرود در حوزه آبخیز لتیان- روستای دربندسر). مجله علوم ومهندسی آبخیزداری ایران، ۸ (۲۵)، 47-56.
ثمری، داوود. (1382). مهندسی ترویج جنگلداری اجتماعی جنگل­های زاگرس. رساله دکتری ترویج و آموزش کشاورزی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات. تهران.
رشتیان، آناهیتا؛ کریمیان، علی اکبر. (1389). ارزیابی و مقایسه دیدگاه کارشناسان و بهره­برداران نسبت به اجرای سیستم‌های چرایی در طرح­های مرتع­داری استان سمنان. مجله علمی پژوهشی مرتع، 5(1)، 109 -117.
سعدی، حشمت الله. (1377). رسالت ترویج در انتقال تکنولوژی مناسب به ‌بهره‌برداران. نخستین همایش ترویج منابع طبیعی و امور دام و آبزیان. معاونت ترویج و مشارکت مردمی وزارت جهاد سازندگی.
 شادی طلب، ژاله. (1382). مشارکت اجتماعی زنان. پژوهش­های زنان، 1(7)، 141 -176.
قاسمی، مهدی؛ کرمی دهکردی، اسماعیل. (1396). تحلیل شبکه تضاد ذینفعان در حفاظت و بهره‌برداری از منابع طبیعی (مطالعه موردی: حوضه‌های آبخیز دوراهان و چشمه‌علی). نشریه علمی تحقیقات مرتع و بیابان ایران،        24 (1)، 39 -56.
قربانی، مهدی؛ سلیمی کوچی، جمیله؛ ابراهیمی، پیام؛ راسخی، ساره. (1398). کاربرد تحلیل شبکه در شناخت کنشگران کلیدی شبکۀ ذینفعان محلی در راستای استقرار مدیریت مشارکتی منابع طبیعی (منطقۀ مورد مطالعه: حوزۀ آبخیز سرایان، استان خراسان جنوبی). مرتع و آبخیزداری، 72 (1)، 213-226.
کاظمی، مصطفی. (1378). شناخت سازمان‌های غیردولتی: طراحی مدل مفهومی مدیریت کارآمد منابع با مشارکت سازمان‌های غیردولتی. مجموعه مقالات همایش نظام اداری و توسعه. تهران: سازمان امور اداری و استخدامی کشور. مرکز آموزش مدیریت دولتی. 1-33.
موسوی نوکنده، سید مرتضی؛ معیری، محمد هادی؛ سلمان ماهینی، عبدالرسول. (1393). ذینفعان و معیارهای شناسایی آنان در مدیریت منابع طبیعی (مطالعه موردی: جنگل‌های استان گلستان). پژوهش‌های علوم و فناوری چوب و جنگل، 1 (4)، 23-40.
Baskent, E. Z., Şağdan B., & Salih, T. (2008). Developing and implementing participatory and ecosystem based multiple use forest management planning approach (ETCAP): Yalnızçam case study. Forest Ecology and Management 256(4), 798-807.
Brugha, R., & Zsuzsa V. (2000). Stakeholder analysis: a review. Health Policy and Planning 15(3), 239-246.
Conroy, M. J., & Peterson, J. T. (2013). Decision making in natural resource management: a structured, adaptive approach. John Wiley & Sons.
Derak, M., Jordi, C., & Lahcen, T. (2017). Integration of stakeholder choices and multi-criteria analysis to support land use planning in semiarid areas. Land Use Policy, 64, 414-428.
Holechek, J., Rex. L., Pipe Carlton, D., & Herble, H. (1995).  Range management principles and practices. Prentice Hall. Inc. Upper Saddle River. New Jersey, 525 p.
Keskitalo, E., & Carina H. (2004). A framework for multi-level stakeholder studies in response to global change. Local Environment, 9(5), 425-435.
Khedrigharibvand, H., Azadi, H., Teklemariam, D., Ebrahimi, A., E., Omidzadeh Ardali, Van Acker, V., Van Eetvelde, V., De Maeyer, P., & Witlox. F. (2019). Sustainable rangeland management in southwest Iran: Understanding changes in experts’ attitudes toward livelihood alternatives. Rangeland Ecology & Management, 72(3), 433-445.
Kim, S. E., & Jung W. L. (2010). Impact of competing accountability requirements on perceived work performance. The American Review of Public Administration, 40(1), 100-118.
Lienert, J., Schnetzer, F., & Ingold. K. (2013). Stakeholder analysis combined with social network analysis provides fine-grained insights into water infrastructure planning processes. Journal of Environmental Management, 125, 134-148.
Luyet, V., Schlaepfer, R., Parlange, M. B., & Buttler. A. (2012). A framework to implement stakeholder participation in environmental projects. Journal of Environmental Management, 111, 213-219.
Raum, S. (2018). A framework for integrating systematic stakeholder analysis in ecosystem services research: Stakeholder mapping for forest ecosystem services in the UK. Ecosystem Services, 29, 170-184.
Redpath, S. M., Arroyo, B. E., Leckie, F. M., Bacon, P., Bayfield, N., Gutierrez, R. J., & Thirgood, S. J. (2004). Using decision modeling with stakeholders to reduce human–wildlife conflict: a raptor–grouse case study. Conservation biology, 18(2), 350-359.
Reed, M. S., Stringer, L. C., Dougill, A. J., Perkins, J. S., Atlhopheng, J. R., Mulale, K., & Favretto, N. (2015). Reorienting land degradation towards sustainable land management: Linking sustainable livelihoods with ecosystem services in rangeland systems. Journal of Environmental Management, 151, 472-485.
Rist, L., Shackleton, C., Gadamus, L., Stuart Chapin, F., Made Gowda, C., Siddappa, S., Kannan, R., & Uma Shaanker, R. (2016). Ecological knowledge among communities, managers and scientists: bridging divergent perspectives to improve forest management outcomes. Environmental Management, 57, 798-813.
Wellens, L., & Jegers, M. (2014). Effective governance in nonprofit organizations: A literature based multiple stakeholder approach. European Management Journal, 32.(2), 223-243.
مجله پژوهش های راهبردی در علوم کشاورزی و منابع طبیعی
دوره 8، شماره 1
خرداد 1402
صفحه 67-84

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار