وضعیت مکانیزاسیون تولیدهای زراعی و باغبانی در ایران.

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو وابسته فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران و استاد گروه مهندسی ماشین های کشاورزی و

2 عضو مدعو فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران و استاد گروه مهندسی ماشین های کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی

3 عضو وابسته فرهنگستان علوم و استاد گروه مهندسی ماشین های کشاورزی دانشگاه تهران

چکیده

کاربرد ماشین در فرآیند تولید محصولات کشاورزی در جهت کاهش هزینه تولید، انجام به موقع عملیات کشاورزی، کاهش هزینه‌‌های کارگری، مدیریت مصرف نهاده‌‌ها است که در نهایت منجر به ارتقاء بهره‌وری و افزایش کمی و کیفی تولید شده است. هدف از این مطالعه، بررسی وضعیت مکانیزاسیون تولیدات زراعی و باغی در ایران می‌باشد که با بررسی نظام‌های مختلف بهره‌برداری از ماشین، بررسی مشکلات موجود در مکانیزاسیون کشاورزی ایران بتواند پیشنهادهایی را جهت ارتقای مکانیزاسیون کشاورزی محصولات زراعی و باغی در ایران با تاکید بر کشاورزی پایدار و توجه به اثرات زیست محیطی مکانیزاسیون کشاورزی ارائه نماید. به‌منظور اندازه‌گیری شاخص‌های مکانیزاسیون، پراکنش سطوح زیر کشت محصولات از داده‌های آمارگیری محصولات زراعی و باغی در سال زراعی 94-1393 استخراج شده است. همچنین به‌منظور اندازه‌گیری شاخص رشد مکانیزسیون در بخش‌های مختلف از سال 1392 تا 1396 از داده‌های سازمان جهادکشاورزی استفاده شده است. نتایج بررسی نشان داد که وضعیت ضریب مکانیزاسیون بعنوان یک شاخص برای نشان دادن وضعیت مکانیزاسیون در تعاونی‌های تولیدی کشور از وضعیت مناسبی برخوردار نیست. نقش مکانیزاسیون در افزایش تولید محصولات کشاورزی و باغی تقریباً 35 درصد بدست آمد که ناشی از حضور ماشین در فرآیند تولید است. نتایج نشان می‌دهد که در سایه مکانیزاسیون می‌توان به کشاورزی پایدار دست یافت به نحوی که حداقل تاثیر سوء بر روی محیط زیست گذاشته شود. شاخص‌های انرژی یکی از مهم‌ترین ابزارهای ارزیابی وضعیت مصرف انرژی در این بخش می‌باشند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Study of the Mechanization Status of Agricultural and Horticultural Products in Iran

نویسندگان [English]

  • S. S. Mohtasebi 1
  • Y. Abbaspour-Gilandeh 2
  • A.M. Borghaee 3
1 Associate member of I.R. Iran Academy of Sciences and Professor of Department of Agricultural Machinery University of Tehran
2 Invited member of I.R. Iran Academy of Sciences and Department of Agricultural Machinery ,University of Mohaghegh Ardabili
3 Associate member of I.R. Iran Academy of Sciences and Department of Agricultural Machinery, University of Tehran
چکیده [English]

The use of machines in the process of agricultural production is aimed at to reduce the production costs, timely performing the agricultural operations, reducing the labor costs, managing inputs, which ultimately resulted in productivity improvements and a quantitative and qualitative increase in production. The purpose of this study was to investigate the mechanization status of agricultural and horticultural products in Iran which by studying different systems of utilization of agricultural machines, studying the problems in agricultural mechanization of Iran can provide suggestions for promotion of agricultural mechanization in Iran with emphasizing sustainable agriculture and pay attention to the environmental impacts of agricultural mechanization. In order to measure the mechanization indices, the distribution of crop cultivars were extracted from the data between 2014-2015. Also, in order to measure the mechanization index in different sectors between 2013-2017, data were collected from Ministry of Agriculture Jihad. The results of the study showed that the status of mechanization coefficient as an indicator for showing the mechanization status in the country's manufacturing cooperatives is not suitable. The role of mechanization in increasing the production of agricultural and horticultural products was about 35% due to the presence of machinery in the production process. The results showed that the sustainable agriculture can be achieved with mechanization in such a way that the least harmful impact on the environment is reached. Energy indicators are one of the most important tools for assessing energy consumption in this sector.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mechanization
  • Agricultural products
  • Inputs
  • Operating system
  • Sustainable agriculture

مراجع

1- احمدی، م. و م. آقاعلیخانی. 1390. تجریه و تحلیل مصرف انرژی در زراعت پنبه در استان گلستان به منظور ارایه راهکار جهت افزایش بهره‌وری منابع. نشریه بوم‌شناسی کشاورزی 158-151:(2)4.
2- الماسی، م.، ش. کیانی و ن. لویمی. 1393. مبانی مکانیزاسیون کشاورزی.  چاپ پنجم، گفتمان اندیشه معاصر. تهران، صفحه 293.
3- برزین م.، خیرآبادی ح.، افیونی م. 1394. بررسی آلودگی برخی از فلزات سنگین خاک‌های سطحی استان همدان با استفاده از شاخص‌های آلودگی. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، علوم آب و خاک 79-62:(72)19.
4- بهرامی بوانی، ن.، ه. بهرامی، ن. نصیریان و ا. سطانی محمدی. 1393. تحلیل مقایسه‌ای بهره‌وری انرژی و راندمان کاربرد آب در سامانه‌های آبیاری تحت فشار و سطحی مطالعه موردی: تولید گندم در شهرستان اهواز. ویژه‌نامه‌ی نشریه دانش کشاورزی و و تولید پایدار 152-141:(4)24.
5- خرم‌دل، س.، پ. رضوانی مقدم و ا. امین غفوری. 1393. بررسی آثار زیست‌محیطی نظام‌های تولید گندم در کشور با استفاده از ارزیابی چرخه حیات. تحقیقات غلات 44-27:(1)4.
6- رضوی، س.ج.، ز. رضایی آدریانی و م. نامجو. ۱۳۹۲. سیاست­گذاری برنامه­های مکانیزاسیون کشاورزی: مفاهیم و متدلوژی. هشتمین کنگره ملی مهندسی ماشین­های کشاورزی (بیوسیستم) و مکانیزاسیون ایران، مشهد، دانشگاه فردوسی مشهد، صفحه های 1 تا 13.
7- زارع مهرجردی، م.، س. اسفندیاری، ا. سپهوند و م. نیک‌زاد. 1396. بررسی تاثیر ضریب مکانیزاسیون بر بهره‌وری در بخش کشاورزی ایران (کاربرد مقایسه‌ای ARDL و الگوریتم ژنتیک). مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه‌ی کشاورزی 22-9:(1)48.
8- صلح‌جو ع. 1395. معرفی روش‌های خاک‌ورزی حفاظتی. نشر آموزش کشاورزی. تهران 32 صفحه.
9- ظفری، غ.ح. 1392. بررسی اقتصادی اجتماعی مکانیزاسیون کشاورزی در ایران 56-53:(1)9.
10- عبادزاده ح.، ک. احمدی، ش. محمدنیا افروزی، ر. عباس طاقانی، ا. مرادی اسلامی، م. عباسی و ش. یاری. 1395. آمارنامه کشاورزی سال 1395. وزرات جهاد کشاورزی.
11- عباسی، ف.، ن. عباسی و ع. توکلی. 1393. بهره‌وری آب در بخش کشاورزی؛ چالش‌ها و چشم‌اندازها. نشریه آب و توسعه‌ی پایدار 144-141:(1)4.  
12- عبدالله­زاده، غ.ح.، ز. قدمی امریی و م.ش. شریف­زاده. 1396. تحلیل مزیت­ها و محدودیت­های توسعه مکانیزاسیون کشاورزی، مورد کاوی ماشین نشا برنج در شهرستان ساری، مجله تحقیق اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران                     122-109:(1)48.
13- قنبری شیرسوار، ع. 1397. وضعیت مکانیزاسیون کشاورزی در ایران، نشریه اقتصادی و پژوهشی، نشست پژوهشی. برگرفته از: http://www.iribnews.ir/008xVL
14- مرکز توسعه مکانیزاسیون کشاورزی، 1394. طرح و برنامه جامع دوازده ساله ارتقاء کمی و کیفی وضعیت مکانیزاسیون کشاورزی محصولات زراعی، باغبانی، جنگل، مرتع و منابع طبیعی، دام، طیور و شیلات، سازمان جهاد کشاورزی، 172 صفحه.
15- منجزی، ن. 1395. نقش مکانیزاسیون در کشاورزی پایدار و افزایش بهره‌وری انرژی. فصل‌نامه نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی 53-48:46. 
16- مهدی دوست، ح. 1396. نقش و جایگاه مکانیزاسیون در نظام بهره برداری کشاورزی ایران. سازمان مرکزی تعاون روستایی وزارت جهاد کشاورزی، تهران.
17- نجفی کانی، ع.، ا. شاهکویی و م. ملائی. 1395. پیامدهای اقتصادی و اجتماعی مکانیزاسیون کشاورزی در سکونت‌گاه‌های روستایی مورد: دهستان استرآّاد جنوبی در شهرستان گرگان. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی 96-73:(2)5.  
18- نکویی نائینی س. و ح. برقی. 1393. نقش شرکت‌های تعاونی تولید روستایی در ‌توسعه پایدار کشاورزی (‌مطالعه موردی شرکت تعاونی تولید روستایی ارگ رودشت اصفهان). فصل‌نامه‌ی تخصصی پ‍ژوهش‌های اقتصاد روستا 54-41:(2)1.
19- نوری س.ه.، ع. جمشیدی، م. جمشیدی، ز. هدایتی مقدم و ع. فتحی. 1393. بررسی عوامل موثر بر پذیرش اقدامات حفاظتی خاک، گامی در جهت توسعه‌ی پایدار کشاورزی (مطالعه‌ی موردی: شهرستان شیروان و چرداول). تحقیقات اقتصاد و توسعه‌ی کشاورزی ایران 205-195:(1)45.
20- یونسی الموتی م.، ع. صلح جو، ا. شریفی، ا. جوادی، س. اشرفی زاده و ا. تاکی. 1394. راهنمای خاک‌ورزی حفاظتی و کاربرد آن. نشر آموزش کشاورزی. تهران. 76 صفحه.
مجله پژوهش های راهبردی در علوم کشاورزی و منابع طبیعی
دوره 7، شماره 1
خرداد 1401
صفحه 51-62

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار