تأثیر عامل های بوم شناختی و غیر بوم شناختی بر توان گردشگری منطقه حفاظت شده تنگ بستانک و پارک ملی بمو.

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو وابسته فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران و استاد دانشگاه تهران

2 دانشگاه تهران

3 عضو مدعو فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران و استاد دانشگاه تهران

چکیده

توسـعه گردشـگری در منطقه‌های مسـتعد گردشـگری امروزه یکی راه‌های کاهش فقر، مهاجرت، دشواری‌های اجتماعی و اقتصادی است. طبیعت‌گردی در میان گونه‌های مختلف گردشگری جایگاه ویژه‌ای دارد و در دو دهه اخیر رشد قابل توجهی داشته است. در این پژوهش، ابتدا توان تفرجی منطقه‌های پارک ملی بمو و تنگ بستانک (بهشت گمشده) در استان فارس با استفاده از روش مخدوم ارزیابی و پس از آن با استفاده از روش ارزشیابی اجتماعی- اقتصادی کلاوسون نیازها و تقاضای تفرجی این منطقه ها بررسی شد. نتیجه ارزیابی تقاضای تفرجی نشان داد که بیشتر مردم مکان‌های دارای جاذبه‌های طبیعی را برای تفرج انتخاب می‌کنند، 3/63% از بازدیدکنندگان پارک ملی بمو و 5/71% از بازدیدکنندگان بهشت گمشده چنین نظری داشته‌اند. در این دو منطقه امکان دسترسی با خودرو شخصی باید فراهم باشد. بهار و تابستان پرطرفدارترین فصل‌های بازدید از این منطقه‌ها است. تامین امکان های زیرساختی به صورت همگن با طبیعت، مورد درخواست حدود 90% از بازدیدکنندگان در هر دو منطقه است و آن‌ها حاضرند برای تامین این خدمات و افزایش امکان و کیفیت آن‌ها مبلغی را به ‌عنوان هزینه پرداخت کنند و حفاظت و مشارکت در حفظ و احیای منظرهای طبیعی از جمله علاقه‌های افراد درباره این دو منطقه است. به طور کلی می‌توان نتیجه گرفت که مردم از جاذبه‌های گردشگری طبیعت به شرطی استقبال می‌کنند که همراه با تامین خدمات و نیازهای بوم‌گردان باشد؛ آن‌ها نیز به طور متقابل نسبت به حفظ طبیعت اقدام می-کنند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of ecological and non-ecological factors on the recreational capability of Tang Bostanak Protected Area and Bamoo National Park

نویسندگان [English]

  • J. Feghhi 1
  • Morteza Taripanah 2
  • M. Jourgholami 3
1 Associate member of I.R. Iran Academy of Sciences and Professor of University of Tehran,
2 University of Tehran
3 Invited member of I.R. Iran Academy of Sciences and Professor of University of Tehran
چکیده [English]

Tourism development in tourism-friendly areas is now one of the ways to reduce poverty, migration and social and economic problems. Ecotourism occupies a special place among the various types of tourism and has grown rapidly over the past two decades. In this study, the recreational potential of the Bamoo National Park and Tang-e-Bostanak (Behesh -e- Gomshodeh) protected area in Fars Province was first assessed using the Makhdoum method and then using Clawson's socio-economic assessment method to assess the recreational needs and demand for these areas . The results of the leisure demand assessment showed that most people choose places with natural attractions for recreation, 63.3% of Bamoo National Park visitors and 71.5% of Behesh -e- Gomshodeh visitors had such an opinion. Access by private car should be provided in these two areas. Spring and summer are the most popular times of the year to visit these areas. The provision of infrastructure facilities in a manner homogeneous with nature is desired by around 90% of the visitors in both areas, and they are willing to pay a fee to provide these services and to increase their facilities and quality, as well Protection and participation in nature conservation and the restoration of natural landscapes is one of the interests of the people in these two areas. In general, it can be concluded that people welcome Ecotourism attractions provided they are accompanied by the provision of services and needs of ecotourists; They also work together to preserve nature.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Recreation
  • Makhdoum method
  • Ecotourism
  • Tourism
  1. 1- اداره کل محیط زیست استان فارس. 1400. مطالعات طرح توجیهی - تفصیلی پارک ملی بمو.

    2- اداره کل محیط زیست استان فارس. 1400. مطالعات طرح توجیهی منطقه حفاظت شده بهشت گمشده.

    3- اسکندری، س.، ج. اولادی و ع. یخکشی.1390. ارزیابی توان تفرجی پارکهای جنگلی با تکیه بر فاکتورهای مؤثر در تفرج، مطالعه موردی: پارک جنگلی سرخه حصار، فصلنامه جغرافیا و آمایش سرزمین 38-58:(2)1.

    4- پورلک، ل. 1379.تجزیه و تحلیل سود و هزینه اکوتوریسم زیستگاه زمستان­گذرانی درنای سیبری (فریدون کنار مازندران). پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران،64 صفحه.

    5- پیرمحمدی. ز. ج. فقهی، ق. زاهدی امیری. و م. شریفی. 1389. ارزیابی توان زیست محیطی متناسب با رویکرد طبیعت گردی (اکوتوریسم) در جنگلهای زاگرس ( مطالعه موردی: سامان عرفی چم حاجی جنگل کاکا رضا، لرستان). فصلنامه علمی- پژوهشی تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 241-230:(2)18.    

    6- ترابی، ن. 1384. برنامه­ریزی توسعه گردشگری منطقه حفاظت شده اشترانکوه به کمک روش تحلیل سلسله مراتبی با استفاده از GIS  و RS. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران، 309 صفحه.

    7- تکیه­خواه، ج. 1387. بررسی توان تفرجی پارک جنگلی آبیدر با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری. دانشکده منابع طبیعی ساری.

    8- خلیلی، ز.، ج. اولادی قادیکلایی. 1395. تأثیر فاکتورهای غیراکولوژیک در ارزیابی توان طبیعت­گردی با استفاده از GIS (مطالعه موردی: سامان عرفی قوری قلعه در شهرستان پاوه). پژوهش­های محیطزیست 481-463:(41)7.    

    9- رمضانی پور، م.، م. روشنی و ع. پوررمضان.1390. ارزیابی مکانهای مناسب طبیعت­گردی با تکنیک سامانه­های اطلاعات جغرافیایی مطالعه موردی: منطقه دیلمان، چشم­انداز جغرافیایی (مطالعات انسانی)  16:70-83.

    10- ضیایی، م.، س. بنی کمالی و م. شریفی کیا. 1390. ارزیابی توان اکولوژیکی و اولویت­بندی پهنه­های مستعد طبیعت گردی (مطالعه موردی: شهرستان مینودشت)، برنامه­ریزی و آمایش فضا 128-15:109.   

    11- کهکشانی، س. 1383. ارزیابی توان اکولوژیک تالاب امیرکلایه برای گردشگری ( با استفاده از GIS). پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، 163 صفحه.

    12- گشتاسب میگونی، ح.، ب. شمس و ب. چشـمه خـاور. 1387. بررسـی آرا و نیازهـای تفرجـی بازدیدکننـدگان پارک جنگلی سیسنگان، علوم محیطی 54-43:(2)6.

    13- مجنونیـــان، ه. 1365. روش بررســـی­هـــای اقتصادی و اجتماعی پارک­ها و  تفرجگاهها، محـیط شناسی، مرکز همـاهنگی مطالعـات محـیط زیسـت دانشگاه تهران، صفحه های 129 تا 144.

    14- مخدوم، م. 1391. شالوده آمایش سرزمین. چاپ سیزدهم، انتشارات دانشگاه تهران، صفحه های 53 تا 83.

    15- منوچهری، م. 1353. ارزیابی توان طبیعت­گردی منطقه ناهارخوران گرگان با استفاده از تصویر ماهوارهای و سامانه اطلاعات جغرافیایی. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشکده منابع طبیعی ساری، دانشگاه مازندران.

    16- نیک نهاد قرماخر، م. 1389. بررسی پتانسیل­های طبیعت­گردی استان گلستان و برنامه­ریزی توسعه طبیعت­گردی پایدار آن، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده محیط زیست تهران.

    1. Clawson, M. and J. Knetsch. 1966. Economics of Outdoor Recreation. Johns Hopkins University Press, Baltimore, MD, USA.
    2. Jim, C.Y. and Y. Wendey. 2006. Recreation-amenity use and contingent valuation of urban green spaces in Guangzhou, China. J. Landscape Urban Plan. 75 (1-2):81-96.
    3. Laurance, W., M. Alonso and P. Campbell. 2005. Challenges for forest conservation in Gabon, Central Africa. Futures 38(4):454-474.
    4. Vries, S. and M. Goossen. 2002. Modeling of recreational visits to forests and natural areas. J. Urban Forest. Urban Green. 1:5-14.