بررسی الگوی تخصصی شدن صادرات محصولات منتخب کشاورزی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو وابسته فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران و استاد اقتصاد کشاورزی، دانشگاه شیراز

2 عضو مدعو فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران و استاد اقتصاد کشاورزی، دانشگاه تهران

3 عضو وابسته فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران و استادترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز

4 عضو مدعو فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران و عضو گروه اموزشی تکنولوژی آبادانی روستاها، پردیس 1 ، دانشکده مهندسی فن آوری های نوین، دانشگاه شهید بهشتی

5 عضو وابسته فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران و استاد دانشگاه شیراز

6 عضو وابسته فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران و استاد دانشگاه تهران

7 عضو مدعو فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران و دانشگاه فردوسی مشهد- دانشکده کشاورزی- گروه اقتصاد کشاورزی

چکیده

نظریه‌های تجارت بین‌المللی بر اهمیت تخصصی شدن کشورها جهت انتفاع از شبکه جهانی تجارت تاکید داشته‌اند. توسعه صادرات بخش کشاورزی ایران می‌تواند افزون بر ارزآوری نقش مهمی در تامین امنیت غذایی و ارتقای سطح تاب‌آوری داشته باشد. یکی از رویکردهای بررسی توسعه صادرات، تحلیل ظرفیت‌های صادراتی ایران از مسیر مزیت نسبی صادراتی و تخصصی شدن در قالب پویایی مزیت است. از این رو، پژوهش حاضر به دنبال پاسخگویی به این پرسش است که آیا صادرات محصولات منتخب کشاورزی ایران (پسته، زعفران، خرما، کشمش، سیب، خیار و کیوی) به سمت تخصصی شدن در بازار جهانی حرکت کرده است؟ به منظور دستیابی به این هدف الگوی تخصصی شدن در دوره زمانی 2017-2001 مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌های پژوهش نشان داد که همه محصولات منتخب در دوره زمانی 2001-2017 دارای مزیت نسبی صادراتی بوده است ولی هیچکدام از محصولات در مسیر تخصصی شدن حرکت نکرده است. به عبارتی با وجود مزیت نسبی صادراتی، برنامه‌ای بلندمدت جهت ارتقای صادرات در بازار جهانی وجود نداشته است. تحلیل نتایج به صورت داده‌های تابلویی در دو دوره زمانی 2001-2009 و 2010-2017 نیز در برگیرنده این است صادرات محصولات منتخب در طول زمان فاقد پویایی و تخصصی شدن بوده است. براین اساس پیشنهاد می‌شود که با توجه به ظرفیت‌های صادراتی بخش کشاورزی ایران، قراردادهای بلندمدت در بازارهای هدف جهت اتخاذ و پیاده‌سازی سیاست‌های تولیدی و صادراتی مستمر به منظور ارتقای سهم صادراتی محصولات منتخب کشاورزی ایران منعقد شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of Export Specialization Pattern of Selected Agricultural Crops in Iran

نویسندگان [English]

  • G.R. Soltani 1
  • S. Yazdani 2
  • S. Salmanzadeh 3
  • I. Shahbazi 4
  • E. Karami 5
  • I. Malakmohammadi 6
  • A. Dourandish 7
1 Associate members of I.R. Iran Academy of Sciences and Professor of agricultural economics, Shiraz university
2 Invited members of I.R. Iran Academy of Sciences and Professor of agricultural economics, Tehran university
3 Associate members of I.R. Iran Academy of Sciences and Professor of Agricultural Extension and Education, Shahid Chamran University of Ahvaz
4 Invited members of I.R. Iran Academy of Sciences and Professor of agricultural extension and education, Shahid Beheshti university
5 Associate members of I.R. Iran Academy of Sciences and Professor of agricultural extension and education, Shiraz university
6 Professor of agricultural extension and education, Tehran university
7 Invited members of I.R. Iran Academy of Sciences and Professor of Ferdowsi Mashhad University
چکیده [English]

International trade theories have highlighted the importance of specialization of countries to benefit from the global trade network. In addition to foreign currency earnings, the development agricultural exports can play an important role in ensuring food security and improving the level of resilience of agricultural sector in Iran. One of the approaches to analyze export development process is to study export possibilities from the perspective of comparative export advantage and specializing in the framework of advantage dynamics. So the present study seeks to explore the following research question: has the exports of selected Iranian agricultural products (pistachio, saffron, dates, raisin, apple, cucumber and kiwi) has moved towards specialization in the global market? To achieve this goal, we assess the specialization pattern of Iran over the period 2001 to 2017. Findings reveal that all the selected products had a comparative export advantage during the selected period, but none of them has moved towards specialization. In other words, despite having the export comparative advantage, Iran has not have long-term plans to promote exports of selected products in the global market. The analysis in the form of panel data during the two periods of 2001-2009 and 2010-2017 also indicates that the export of selected products do not support dynamism and specialization over time. Regarding the export capacities of Iran's agricultural sector, it is recommended to enter into long-term contracts in the target markets in order to increase the export share of selected products through adaptation and implementation of continuous production and export policies.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iran
  • Agricultural Exports
  • Specialization
  • Revealed Symmetric Comparative Advantage
مجله پژوهش های راهبردی در علوم کشاورزی و منابع طبیعی
دوره 7، شماره 1
خرداد 1401
صفحه 1-16

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار