ارزیابی سودمندی های اقتصادی رتبه‌بندی محصول‌های کشاورزی بر پایه سلامت و کیفیت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی

2 استاد پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری

چکیده

                               از اصلی‌‌‌‌ترین شاخص‌‌‌‌های توسعه کشورها، سطح امنیت غذایی است که بر پایه آن، دسترسی پایدار به مواد غذایی کافی و سالم از محورهای اصلی پرورش منابع انسانی کارآمد محسوب می‌شود. در این زمینه اتخاذ سیاست‌‌‌‌ها و راهبردهای صحیح و اجرای برنامه‌‌‌‌های عملیاتی برای رتبه‌‌‌‌بندی و به دنبال آن ارزش‌‌‌‌گذاری محصول‌های کشاورزی بر مبنای سلامت و کیفیت، موجب سودآوری بیشتر و سوق یافتن فعالیت‌‌‌‌های کشاورزی به سمت و سوی آن می‌‌‌‌شود که سلامت غذا را از محل تولید آن تنظیم کنند. تجربه‌های جهانی حاکی از آن است چهار عامل: سلامت، کیفیت، ارزش غذایی و ملاحظه‌های زیست‌محیطی در رتبه‌‌‌‌بندی محصول‌های کشاورزی تأثیر اصلی دارند: در این مقاله، با مروری بر تجربه‌های جهان بر اهمیت توجه به رتبه‌‌‌‌بندی محصول ها بر اساس سلامت وکیفیت تاکید شده است. در یک جمع‌‌‌‌بندی، راهکارهای کارآمد و اثربخش در چارچوب واکاوی " هزینه- فایده مالی" با مدیریت تلفیقی مزرعه با اجرای روش کشاورزی زیستی ارایه شده است که در کارگروه کشاورزی گروه تولید ستاد توسعه زیست فناوری مورد بحث و پیشنهاد بوده‌‌‌‌اند. از جمله، ارزیابی اقتصادی استفاده از نهاده‌‌‌‌های زیستی در زنجیره تولید محصول گندم در ایران، حاکی از مازاد سودی با میانگین 19500 میلیارد ریال در سال است. همچنین، مقدار مشوق اقتصادی ممکن در حالت حذف یارانه کود شیمیایی، بین 200 تا  4600 هزار ریال در هر هکتار گندم برآورد شده است. در مجموع، میانگین کل سودمندی‌‌‌‌های ناشی از تغذیه تلفیقی در سطح کلان معادل 24850 میلیارد ریال در سال در ایران، برآورد شد. این بررسی‌‌‌‌ها نشان می‌‌‌‌دهد رتبه‌بندی محصول‌‌‌‌های سالم، نه تنها در سطح خرد منجر به بهبود بهره‌‌‌‌وری، افزایش انگیزه‌‌‌‌های تولید سالم و ارتقای کارآیی در کاربرد منابع موجود می‌‌‌‌گردد، بلکه از همه مهم‌‌‌‌تر در سطح کلان منجر به حفظ امنیت غذایی، کاهش آسیب به محیط زیست و سلامت جامعه، کاهش بار مالی بودجه دولت و هدر‌رفت سرمایه‌‌‌‌های ملی و تشویق افزایش سرمایه‌‌‌‌گذاری‌‌‌‌های جدید نیز می‌‌‌‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of Economic Benefits of Agricultural Products Ranking Based on Safety and Quality

نویسندگان [English]

  • S. Abedi 1
  • M. A. Malboubi 2
1 Assisstant Professor, University of Allameh Tabataba'I
2 Professor of National Institute of Biotechnology and Genetic Engineering
چکیده [English]

     One of the most important indicators for country development is food security based on which access to sufficient and safe food is a main requirement for the rise of competent human resources. In this regard, adopting the proper policies, strategies, and implementation of operational plans for ranking, and consequently, the evaluation of agricultural products based on the safety and quality give rise to more profits and better agricultural activities to ensure the food safety from the origin. Based on experience experience in other countries, four major factors for food ranking are safety, quality, nutritional value and environmental concerns; therefore, in this review, emphasis is made on the importance of agricultural products ranking based on safety and quality. As a conclusion, the effectiveness of integrated farm management with the implementation of the bio-farming is presented in the framework of cost-benefit analysis which has been discussed and purposed in a biotech committee of Production Group of Biotechnology Headquarter. As such, the economic evaluation indicated that the use of biofertilizers led to an annual average profit surplus of 19500 billion rials in wheat production chain in Iran. Also, while eliminating chemical fertilizer subsidies, the possible economic encouragement could be estimated between 200-4600 thousand rials per hectare of wheat. In general, the average total benefit resulting from integrated nutrition management is calculated to be 24850 billion rials annually in Iran. This analysis showed that ranking of safe agricultural products not only triggers the improvement of production efficacy, increasing the incentive of safer producing and higher efficiency in using resources at the micro-level, but also leads to food security as well as reductions of the environmental damage, financial input by the government, and, waste of national resources as well as increasing the new investment at the macro-level.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Agricultural product ranking
  • Biotechnology
  • Cost–benefit analysis
  • Healthy products
  • Integrated nutrition management

مراجع

1- بی نام. 1387. پیش نویس قانون مواد غذایی در چارچوب راهبردهای اقتصادی و بهداشت و سلامت کشور با استفاده از مطالعات تطبیقی و نیاز بازار و قوانین جاری در کشور، انجمن علمی بازرگانی ایران، اتاق بازرگانی، صنایع و معادن تهران. 145 صفحه.
 2- جعفرنژادی، ع.ر. 1387. مدلسازی روند انباشت Cd در مزارع گندم، رساله دکتری گروه خاکشناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس. تهران 118 صفحه.
 3- جعفرنژادی، ع. و س.م.ه. موسوی فاضل. 1393. بررسی اثرات فاضلاب تصفیه شده بر آلودگی میکروبی و شیمیایی خاک و گندم، نشریه پژوهش آب در کشاورزی 525-517:(3)28.   
 4- رضوی، ح. 1395. بررسی وضعیت کشاورزی ارگانیک در ایران و مقایسه با چند کشور منتخب، وزارت جهادکشاورزی، مؤسسه پژوهش‌‌‌‌های برنامه ریزی، اقتصادکشاورزی و توسعه روستایی 22 صفحه.
 5- رزاقی بورخانی، ف.، ن. شویکلو و ن. شوکتی آمقانی. ۱۳۹۱. ضرورت تدوین استانداردهای کشاورزی در تولید محصول سالم، اولین همایش ملی حفاظت و برنامه‌‌‌‌ریزی محیط زیست، همدان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، شرکت هم اندیشان محیط زیست فردا، برگرفته از https://www.civilica.com/Paper-NATURE01-NATURE01_123.html
 6- عابدی، س. (1397). طرح بررسی اقتصادی سیاست تشویقی تولید محصولات سالم: مطالعه موردی گندم و ذرت، ستاد توسعه زیست فناوری، معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری: جلد دوم، 159 صفحه.
 7- عسگری، ف. و ر. محمدزاده. 1394. پایش و ارزشیابی سیاست‌‌‌‌های کشاورزی در کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی و توسعه و هشت اقتصاد نوظهور، تهران، وزارت جهاد کشاورزی، مؤسسه پژوهش‌‌‌‌های برنامه ‌‌‌‌ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی 40 صفحه.
 8- قریب، ح. 1391. چشم انداز امنیت غذایی در جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه راهبرد 369-346:(21)65.  
 9- گنجیان، م. 1395. بررسی نهادها و قوانین مرتبط با سیاست سلامت غذایی در آمریکا، وزارت جهادکشاورزی، مؤسسه پژوهش‌‌‌‌های برنامه ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی 26 صفحه.
 10- گنجیان، م. 1395. بررسی سیاست سلامت غذایی در سنگاپور، وزارت جهادکشاورزی، مؤسسه پژوهش های برنامه ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی 22 صفحه.
 11- مرادحاصل، ن. و ا.ح. مزینی. 1385. ارزیابی نقش دولت در چالش های زیست محیطی ایران، علوم و تکنولوژی محیط زیست 24-11:(4)10.   
 12- مرادی، پ. و م. امیدی نجف آبادی. 1390. موانع به کارگیری استاندارد عملیات مناسب کشاورز جهانی (گپ جهانی) در بخش کشاورزی ایران، مجله پژوهش های ترویج و آموزش کشاورزی 40-27:(1)4.   
13- محمدی کربلایی، ز. و ب. خسروی پور. 1392. کاربرد و تأثیر زیست فناوری در امنیت غذایی، همایش ملی      آلاینده‌های کشاورزی و سلامت غذایی، چالش ها و راهکارها، صفحه های 247 تا 251.
14- مرادی، ح، 1385. ترویج زیست فناوری  راهبردی برای توسعه کشاورزی پایدار و امنیت غذایی، فصلنامه نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی 32-26:(18)5.  
15- محمودی باباشکند، س. و ک. فکرت بیله سوار. 1393، ترویج بیوتکنولوژی راهبردی برای توسعه پایدار روستایی و امنیت غذایی، دومین همایش ملی مهندسی و مدیریت کشاورزی، محیط‌زیست و منابع‌طبیعی پایدار، صفحه‌های 1 تا 20.
16- ملکوتی، م.ج. 1389. رابطه مصرف بهینه کود و تولید محصولات کشاورزی سالم، مجله علمی ـ پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی و علفهای هرز 150-133:(16)4.    
17- ملبوبی، م.ع.، ک. زمانی و س. عابدی. 1397. کشاورزی زیستى: موفقیت علم در عرصه مزرعه، سومین کنگره بین المللی و پانزدهمین کنگره ملی علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران، صفحه‌های  1 تا 20.
 18- یزدانی، ع.، م. صفاری و غ. رنجبر. 1396. اثر آبیاری با فاضلاب شهری تصفیه شده بر عملکرد دانه و تجمع فلزات سنگین در دانه ژنوتیپ‌‌‌‌های جو، مجله علوم زراعی ایران 296-284:(4)9.  
19.  Ahkami, A.H., R.A. White III, P.P. Handakumbura and C. Jansson. 2017. Rhizosphere engineering: enhancing sustainable plant ecosystem productivity. Rhizosphere 3:233-243.
20.  Alfatni, M.S., A.R.M. Shariff, M.Z. Abdullah, O.M.B. Saeed and O.M. Ceesay. 2011. Recent methods and techniques of external grading systems for agricultural crops quality inspection, review. In. J. Food Engineer. 7: 1–40.
21. AVA. 2015. Singapore's food safety standards. Retrieved from: http://www.ava.gov.sg/explorebysections/food/foodsafetyquality/singaporesfoodsafetystandards.
22. GAO. 2011. Report to Congressional Committees. Federal food safety oversight - Food safety working group is a positive first step but government wide planning is needed to address fragmentation.U.S.A. GAO-11-289 pp. 1-28 Retrieved from: http://www.gao.gov/assets/320/316742.pdf.  
23. James, C. 2003. Global Review of Commercialized Transgenic plant, ISAAA briefno 30, Intl. Serv. for Acquisition of Agri-Biotech Application, ISAAA Ctr. New York, USA 303-309.
24. Kubursi, A.A. 2005. Lebanon’s agricultural potential: A policy analysis matrix approach. McMaster Univ. and Econometric Res. Retrieved from: http://www.aaea.org.
25.  Malboobi, M.A., P. Owlia, M. Behbahani, E. Sarokhani, S. Moradi, B. Yakhchali, A. Deljou and K. Morabbi Heravi. 2009. Solubilization of organic and inorganic phosphates by three highly efficient soil bacterial isolates. World J. Microb. Biotechnol. 25:1471-1477.
26.  Padmavathy, K. and G. Poyyamoli. 2011. Alternative farming techniques for sustainable food production. In: E. Lichtfouse (ed.), Genetics, Biofuels and Local Farming Systems, Sustain. Agr. Rev. 7, France: 367-4241. DOI 10.1007/978-94-007.
27.  Qaim, M. and G. Traxler. 2002. Roundup ready soybean in Argentina: farm level, environmental and welfare effects, 6th ICABR Conf. Ravello, Italy, 11-14 July.
28.  Shirani Bidabad, F. 2002.The problem of food insecurity in India. Desertation for Phd in agricultural economics and business management, Aligarh Muslim University, Aligarh, India: 1-383.
29. Sorby, K. and G. Fleischer. 2003. Integrated pest management in development. Review of Trends and Implementation Strategies. Agri. Rural Dev. Working Paper 5:3-10.
30.  Swinnen, J.F.M. and M. Maertens. 2007. Globalization, agri-food standards and development. Rivista Di Economia Agraria/ a. Lxll, n. 413-427. Retrieved from: http://www.inea.it/public/pdf_articoli/
مجله پژوهش های راهبردی در علوم کشاورزی و منابع طبیعی
دوره 4، شماره 2
آذر 1398
صفحه 123-138

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار