بررسی اثرگذاری ارزش افزوده بخش صنعت بر انتشار گاز دی اکسید کربن در ایران: رویکرد منحنی محیط‌زیستی کوزنتس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

2 استادیار ، دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی s.abedi@atu.ac.ir

3 استادیار، دانشگاه پیام نور،

4 کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

تمرکز کشورها بردست یابی به رشد اقتصادی ببشتر موجب غفلت از محیط زیست و تخریب آن شده‌است. در واقع توسعه فعالیت‌های اقتصادی که مواد اولیه آنها از منابع طبیعی و محیط زیست استخراج می شود، موجب از دست رفتن قدرت تجدیدپذیری محیط زیست و افزایش آلاینده ها می شود. بنابراین، هدف در بررسی حاضر ارتباط بین رشد تولیدات بخش صنعت و مقدار آلودگی های ناشی از آن به‌ویژه انتشار گازکربن دی‌اکسید(CO2) مورد ارزیابی قرار گرفت. برای این منظور از رویکرد منحنی محیط زیستی کوزنتس و اطلاعات کارگاه‌های صنعتی ده نفر کارکن و بیشتر، در دورۀ زمانی 96-1346 بهره‌گرفته شده است. نتایج نشان داد اگر ارزش افزوده بخش صنعت یک درصد تغییر کند مقدار انتشار گاز کربن دی اکسید به مقدار 38/2 درصد افزایش می یابد. همچنین با افزایش یک درصد جمعیت 67/0 درصد میزان انتشار گاز کربن دی اکسید افزایش می یابد. علاوه بر آن، افزایش یک درصدی تولید ناخالص داخلی به قیمت ثابت منجر به کاهش 79/0 درصد میزان انتشار گاز کربن دی اکسید خواهد شد. به عبارت دیگر بر اساس نتایج در هر سال به طور ثابت به مقدار 74/8 کیلو تن انتشار گاز آلاینده کربن دی اکسید وجود دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the Effect of Value Added of the Industrial Sector on the CO2 Dioxide Discharge in Iran: Kuznets Curve Approach

نویسندگان [English]

  • Morteza Tahami Pour Zarandi 1
  • samaneh abedi 2
  • Afshin safahan 3
  • sajjad fathollahi 4
1 Assistant Professor, Faculty of Economics and Political Science, Shahid Beheshti University
2 Assistant Professor, Faculty of Economics, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran.
3 Assistant Professor,, Payame Noor University,
4 Ms in economics, , Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The focus of the countries on finding a higher economic growth leads to their neglect of the environment and its degradation. In this regard, the development of economic activities with the extraction of raw materials from natural resources and the environment will lead to the loss of environmental renewables and the increase of pollutants. Therefore, the purpose of this study is to investigate the relationship between the growth of industrial production and the amount of pollution caused by it, especially carbon dioxide (CO2) emissions. For this purpose, the Kuznets environmental curve and the data of the industrial units of ten employees and more for the period of 1967-2017 have been used. The results showed that if the value added of the industry sector changed by one percent, the carbon dioxide emission rate would increase by 2.38 percent, and if 1 percent of the population increase, carbon dioxide emissions of carbon dioxide would increase by 0.67 percent. And also Gross Domestic Product Increases at a Constant Price of 1%, the carbon dioxide emissions of carbon dioxide will decrease by 0.79 percent. According to results there will be a steady 8.74bn tones carbon dioxide emission in each period.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Greenhouse Gases
  • Economic Growth
  • Sustainable Development
  • Kuznets Environmental Curve
1- استادزاد، ع.ح. و  پ. بهلولی. 1394. تأثیر انرژی های تجدید پذیر بر منحنی محیط زیستی کوزنتسی در ایران.  فصلنامه نظریه­های کاربردی اقتصاد 154-127:(2)2.
2- امیر تیموری، س. و ص. خلیلیان. 1388. بررسی رشد اقتصادی و میزان انتشار گاز CO2 در کشورهای عضو اوپک: رهیافت منحنی محیط زیستی کوزنتس. فصلنامه علوم محیطی 172-161:(1)7.
3- اشرفی، س.، د. بهبودی. و ف. دژپسند. 1397. بررسی رابطه غیرخطی نابرابری درآمدی و رشد اقتصادی: مطالعه موردی ایران. فصلنامه نظریه های کاربردی اقتصاد  42-21:(3)5.
4- ابوالحسنی، ا.، س. متقی، ا. فرهادی. 1398. بررسی تحلیلی ارتباط آلودگی محیط‌زیست و رشد اقتصادی (فرضیه کوزنتس) با تأکید بر نقش آموزش. فصلنامه علمی آموزش محیط زیست و توسعه پایدار 116-105:(1)8.

5- انواری، ا.، س. باقری، ا. صلاحمنش. 1396. آزمون ‌منحنی ‌محیط‌زیستی‌ کوزنتس ‌در‌ ایران‌ و ‌کشورهای ‌عضو ‌اوپک:‌ کاربردی ‌از ‌روش ‌گشتاورهای ‌تعمیم‌یافته. محیط‌شناسی 317-327:(2)43.

6- بلالی، ح.، ا. زمانی. و ع. یوسفی. 1392. رابطه رشد اقتصادی و آلودگی محیط زیستی در بخش نفت با تأکید بر نوسانات قیمت آن (مطالعه موردی اقتصاد ایران. برنامه ریزی و بودجه 65-49:(3)18.
7- بنی اسدی، م. و ا. قلی فر. 1391. بررسی وجود رابطه علّیت میان ارزش افزوده بخش صنعت و آلودگی هوا، اولین همایش ملی حفاظت و برنامه ریزی محیط زیست، همدان.
8- بی نام، بانک اطلاعات سری زمانی اقتصادی، اداره بررسی­ها و سیاست­های اقتصادی، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، برگرفته از: https://tsd.cbi.ir/
9- بی نام، اطلاعات بانک جهانی، برگرفته از:  https://data.worldbank.org/
10- تمیزی، ع. 1398.  عوامل اقتصادی و محیطی تعیین‎کننده میزان انتشار گاز دی‎اکسیدکربن در کشورهای منطقه منا. فصلنامه اقتصاد و مدیریت شهری 130-115:(26)7.
11- ترنر، ر.ک.، د. پیرس. و ا. باتمن. 1379. اقتصاد محیط زیست، مترجمان: دهقانیان، سیاوش، عوض کوچکی و علی کلاهی اهری، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی، چاپ سوم.
12- تقدیسیان، ح. و ش. میناپور.1382. تغییر آب و هوا، آنچه باید بدانیم، تهران: انتشارات مرکز تحقیقات محیط زیستی سازمان حفاظت محیط زیست، دفتر طرح ملی آب و هوا.
13- دیلمی‌نژاد، ر. و ر. استادحسین. 1389.  بررسی رابطه بین مصرف انرژی و ارزش افزوده بخش‌های منتخب اقتصادی در ایران. فصلنامه پژوهش ها و سیاست های اقتصادی 140-125:(55)18.
14- دلیری، ح. 1399. ارتباط بین جای پای اکولوژیک و رشد اقتصادی در کشورهای D۸: آزمون فرضیه زیست محیطی کوزنتس با استفاده از مدل  PSTR. تحقیقات مدلسازی اقتصادی 112-81:(39)10.
15- رفیعی، ح.، ش. غزنوی و ا. صالح. 1396. بررسی عوامل موثر بر انتشار دی‌اکسید‌کربن در ایران؛ با تاکید بر آثار بیانیه 21 ریو. پژوهش های محیط زیست 164-153:(15)8.
16- شرزه ای، غ.ع. و م. حقانی. 1387.بررسی رابطه علی و میان انتشار کربن و درآمد ملی با تأکید بر نقش مصرف انرژی. تحقیقات اقتصادی90-75:(87)44.
17- صمدی، س. و ن. یارمحمدیان. 1391. تخمین منحنی محیط زیست کوزنتس(EKC) با روش همجمعی کسری، فصلنامه اقتصاد محیط زیست و انرژی 152-129:(5)2.
18- عزیزی، ز.، ف. دارایی و ع. ناصری بروجنی. 1398. تأثیر پیچیدگی اقتصادی بر آلودگی محیط زیست. سیاست گذاری پیشرفت اقتصادی 219-201:(2)7.
19- علیشیری، ه.، ح. سجادی‌فر و ا. محمدباقری. 1396. بررسی فرضیات منحنی کوزنتس محیط زیستی (مطالعه موردی آلودگی آب). مجله آب و فاضلاب  64-57:(1)28.
20- فطرس، م.ح. و م. نسرین دوست. 1388. بررسی رابطه آلودگی هوا، آلودگی آب، مصرف انرژی و رشد اقتصادی در ایران . مطالعات اقتصاد انرژی 135-113:(21)6.
 21- کازرونی، ع.ر.، ح. اصغرپور، ع. آقامحمدی و ا. ذکائی علمداری. 1398. بررسی اثرات فساد بر منحنی زیست‌محیطی کوزنتس مطالعه موردی کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه. تحقیقات مدلسازی اقتصادی 38-7:(37)10.
22- لطفعلی پور، م.ر. و م. آشنا. 1389. بررسی عوامل موثر بر تغییر انتشار دی اکسیدکربن در اقتصاد ایران. نشریه مطالعات اقتصاد انرژی 145-121:(24)6.
23- مبارک، ا. و ن. محمدلو. 1388. بررسی اثر آزادسازی تجاری بر انتشار گازهای گلخانه ای (فرضیه های پناهگاه های آلودگی و منحنی محیط زیستی کوزنتس). دوفصلنامه برنامه و بودجه 58-108:31. 
24- مزینی، ا.ح.، ع. عصاری،  ب. افشاریان و ا. رسولی. 1394. ازتعریف رابطه مصرف انرژی و رشد اقتصادی در ایران (رویکرد بخشی ـ استان. مدلسازی اقتصادی 67-89:(30)9.
25- نوفرستی، م.ح. 1378. ریشه واحد و هم جمعی در اقتصادسنجی، چاپ اول، تهران، موسسه خدمات فرهنگی رسا.
26- ناهیدی امیرخیز. م.ر.، ف. رحیم زاده و س. شکوهی فرد. 1399. بررسی رابطه‌ رشد اقتصادی، مصرف انرژی و انتشار گازهای گلخانه ای(مطالعه موردی: کشورهای منتخب سازمان همکاری اسلامی). فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست  13-26:(3)22.
27- نصیری، م. و م. ابراهیمی. 1398. بررسی رابطه میان رشد اقتصادی و محیط زیست ایران با رویکرد ARDL. اقتصاد کاربردی 45-59:(29)9.
28- نصراللهی، ز. و ا. هادیان. 1397. اثر رشد جمعیت بر محیط زیست در ایران و سایر کشورهای منطقه منا. سیاست‌های راهبردی و کلان 60-40:(21)6.
29- نجاتی، م.، پ. باوقار و ع. جلایی. 1398.  بررسی اثر رشد تولیدات و مصرف انرژی بر انتشار دی‌اکسید کربن با تاکید بر بخش‌های مختلف اقتصادی ایران: نشریه علمی جغرافیا و برنامه ریزی 259-282:(69)23.
30- ﻧﻴﻜﻮاﻗﺒﺎل، ع.ا.، آ. اﺧﺘﺮی، م. امینی اﺳﻔﻴﺪواﺟﺎﻧﻲ و م. عطار کاشانی. 1391. رﺷــﺪ اﻗﺘﺼــﺎدی، رﺷــﺪ ﻣﺼﺮف اﻧﺮژی و رﺷﺪ اﻧﺘﺸاردی اﻛﺴﻴﺪ ﻛﺮﺑﻦ ﺑﺮرﺳﻲ راﺑﻄﻪ ﻋﻠﻴﺖ ﺑﺎ روﻳﻜﺮددادهﻫﺎی ﺗﻠﻔﻴﻘﻲﭘﻮﻳﺎ. ﻣﻄﺎﻟﻌــﺎت اﻗﺘﺼﺎد اﻧﺮژی 198-33:169. 
31- واثقی، ا. و ع. اسماعیلی. 1387. بررسی اثر اقتصادی تغییر اقلیم بر بخش کشاورزی ایران: روش ریکادین (مطالعه موردی: گندم). مجله علوم آب و خاک 685-696:(45)12.
32- هاشمی. م.، ز. نصراللهی و س. بامری. 1395. ارزیابی عوامل موثر بر محیط­زیست و توسعه پایدار در گروه کشورهای منا و OECD بر اساس مدل STIRPAT. بررسی مسائل اقتصاد ایران 127-148:(2)3.
33- هادیان، ا. و ع.ح. استادزاد. 1392. برآورد سطح بهینه مالیات بر آلودگی در اقتصاد ایران. فصلنامه علمی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی 74-57:(12)3.