خاک و سپهرفناوری
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استاد دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده
دوران هولوسن که تمدن بشری را در طول ده هزار سال گذشته تغذیه کرده است در این قرن به سبب فعالیت‌های فزاینده انسان (دوران آنتروپوسن) جای خود را به زمینی در حال گرم شدن داده است که با بیش جمعیتی و نابودی جنگلها رو به رواست و بسیاری از خاک‌های بارور آن با سرعتی بیسابقه رو به فناست. خاک میتواند مقادیر بیکران کربن را در خود انباشته یا رها سازد، عنصرهای غذایی را در خود نگه دارد یا آن ها را به رودخانهها جریان داده و به صنعت ماهیگیری آسیب رساند. رسوب ناشی از فرسایش خاک تولید نیروی برق را زیر تأثیر قرار میدهد. از آنجا که، پیشرفت و خیز رام نشدنی فناوری به صورت نیرویی در جهان درآمده که توان ایجاد دگرگونی‌های شگرفی در خاک دارد، در این مقاله سناریوهای متعددی برای آینده خاک ترسیم شده است و بر این نکته تمرکز دارد که چگونه فناوری میتواند پیامدهای زیادی بر وضعیت خاک در آینده داشته باشد. هر چند بزرگترین فرایندهای جهانی و آن‌هایی که بیشترین انرژی را مصرف میکنند به رویدادهای زمین شناختی وابستهاند، اما امروزه سپهر دیگری پدیدار شده که به وسیله فعالیت‌های ترکیبی بشر و فناوری پا گرفته است و آن‌را میتوان تکنوسفر4 یا آنتروپوسفر5 نامید. تاثیر فناوری بر خاک سپهر دیرپاست و در یک نمای درازمدت مشاهده خاک هایی با دگرگونی زیاد و ویژگی هایی شگفت انگیز دور از انتظار نخواهند بود. این موضوع امکان پایه و مبنایی برای گفتمان درباره خاک های هوشمند است. در دنیایی که ریز‌رایانه‌ها به گونهای یکنواخت و فشرده توزیع شده اند، حسگرها و فعالسازها با پردازش موضعی میتوانند برای گردآوری و باز انتقال اطلاعات محیطی درباره وضعیت خاک (دما، رطوبت، حرکت نسبی ذرههای نزدیک) و هماهنگی با دستورهای ارسال شده از رایانه مرکزی عمل کنند. با توجه به افت قیمت و توان فزاینده تراشههای رایانه‌ای میتوان انتظار داشت که بیشتر آنچه را ما به نام مدیریت خاک، زمین، آب و پوشش گیاهی مینامیم تا جایی پیش رود که خاک و دیگر سامانههای سطحی زمین بیشتر به صورت ابزارهای فناوری شناخته شوند تا سامانههای طبیعی.
کلیدواژه‌ها
)