TY - JOUR ID - 112970 TI - مفاهیم برنامه‌ریزی برای آب مجازی JO - مجله پژوهش های راهبردی در علوم کشاورزی و منابع طبیعی JA - SRJASNR LA - fa SN - 24234757 AU - سپاسخواه, علیرضا AD - عضو پیوسته فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران و استاد دانشگاه شیراز Y1 - 2019 PY - 2019 VL - 4 IS - 1 SP - 63 EP - 80 KW - امنیت غذایی KW - سلامت مواد غذایی KW - حق حاکمیت غذایی KW - حفظ محیط زیست KW - خودکفایی غذایی DO - 10.22047/srjasnr.2019.112970 N2 - "آب مجازی"، عبارت از مقدار آبی است که برای تولید یک کالا یا خدمت به کار برده می‌شود، اما به مبادله کالا یا خدمت میان کشورها، "تجارت آب مجازی" گفته می‌شود. همچنین "آب مجازی" برای کالای معینی نمایه‌ای است برای نشان دادن میزان تخریب محیط زیست که برای تولید آن اتفاق افتاده است.  برداشت نادرست از مفاهیم "آب مجازی" ممکن است کاربرد آن را برای جایگزین کردن تولید ویژه‌ای با  کالای دیگر پرسش برانگیز کند. بنابراین باید اصول برنامه‌ریزی برای تجارت آب مجازی مدنظر قرار گیرد. در این نوشتار، ابتدا کارکرد بالقوه تجارت آب مجازی بررسی شد. در انتخاب استفاده از تجارت آب مجازی باید ملاحظه‌های منطقه‌ای لحاظ  شود. و به عامل‌های موثر در انتخاب تجارت آب مجازی مانند امنیت غذایی، خودکفایی غذایی، سلامت مواد غذایی، حق حاکمیت غذایی و حفظ محیط زیست توجه شود. همچنین در این انتخاب باید موضوع اشتغال و فقر در کشور هم در نظرگرفته شود. عامل‌های تنظیم‌کننده تجارت آب مجازی مانند سیاست‌های منطقه‌ای، قیمت‌گذاری و یارانه محصول‌های کشاورزی، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها به جای واردات آب مجازی و تغییر رژیم غذایی. برای کاهش تجارت آب مجازی باید روش‌های تولید و نوع مواد غذایی در کشورها تغییر یابد. گرچه هنوز نحوه محاسبه تجارت آب مجازی به طور کامل روشن نیست، اما نباید به این اشکال‌ها دامن زد، بلکه لازم است تصمیم‌گیران با اصول تجارت آب مجازی آشنا شوند تا تصمیم‌های آگاهانه بگیرند.    UR - https://srj.asnr.ias.ac.ir/article_112970.html L1 - https://srj.asnr.ias.ac.ir/article_112970_1d6798ebb6ae44433869f458731c9b25.pdf ER -