راهبردهای توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی محصول‌‌های باغبانی استان فارس، ایران.

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار اقتصاد کشاورزی، بخش اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز

2 دانشگاه شیراز

3 استادیار دانشگاه شیراز.

چکیده

استفاده از صنایع تبدیلی و تکمیلی از جمله راهبردهایی است که ضمن کاهش ضایعات، موجب توسعه بخش کشاورزی می‌گردد. در حقیقت ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی یکی از سودمندترین راه‌های ارتباط بین دو بخش صنعت و کشاورزی است. از این‌رو، هدف اصلی این مطالعه شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدهای پیش روی صنایع تبدیلی و تکمیلی محصولات باغی در استان فارس است. برای این منظور از رویکرد تحلیل عوامل راهبردی (SWOT)استفاده شد. در این پژوهش که از لحاظ هدف کاربردی و روش اجرای آن نیز توصیفی – تحلیلی است، داده‌های مورد نیاز به شیوه میدانی و از طریق مصاحبه حضوری و تکمیل پرسشنامه با 20 نفر از خبرگان صنایع کشاورزی استان فارس در سال 1398 جمع آوری گردید. بنا به نظر پاسخ‌دهندگان 15 نقطه قوت و 38 نقطه ضعف از عوامل درونی و 5 فرصت و 5 تهدید به عنوان عوامل برونی اثر گذار بر توسعه این صنعت تعیین شدند. نتایج نشان می‌دهد که صنایع تبدیلی و تکمیلی باغی استان فارس در ناحیه چهارم ماتریس عوامل داخلی-خارجی قرار دارد و راهبرد رقابتی بهترین راهبرد است. به عبارتی باید بتواند با تقویت نقاط قوت خود هزینه‌های ناشی از تهدید را با تبدیل آن به فرصت کاهش دهد. در نهایت، بر اساس نتایج ماتریس برنامه‌ریزی راهبردی کمی مهم‌ترین راهبرد، ایجاد و گسترش شرکت‌های دانش بنیان در صنایع مورد مطالعه تشخیص داده شد. بنابراین لازم است در راستای توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی محصولات باغی استان ایجاد و گسترش شرکت‌های دانش‌ بنیان جزو اولویت‌های سیاستگزاران و تصمیم‌گیران قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Development strategies of horticultural crops complementary and processing industries in Fars province...

نویسندگان [English]

  • Z. Shokoohi 1
  • Sepideh Zolanvari 2
  • A. Sheikhzeinoddin 3
1 Assistance Professor of Shiraz university
2 shiraz university
3 Department of agricultural economics
چکیده [English]

Development of food and agricultural products processing industries leads to the development of the agricultural sector while reducing waste. In fact, the creation of processing industries is one of the most beneficial interaction ways between the two sectors of industry and agriculture. Therefore, the main purpose of this study is to identify the strengths, weaknesses, opportunities and threats facing horticultural crops complementary and processing industries in Fars province through SWOT approach. In this research, which is applied in terms of purpose and its implementation method is descriptive-analytical, the required data were collected through face-to-face interviews and completing a questionnaire with 20 agricultural industry experts in Fars province in 2019. According to the respondents, 15 strengths and 38 weaknesses were identified as the most important internal factors and 5 opportunities and 5 threats were identified as the most important external factors.The results show that the horticultural crops processing and complementary industries are located in the fourth region of the matrix of internal-external factors and competitive strategy is the best strategy. In other words, it must be able to improve its strength and reduce the costs of the threat by turning it into an opportunity. Finally, based on the results of the Quantitative Strategic Planning Matrix, the most important strategy is the creation and expansion of knowledge-based companies in the studied industries.Therefore, in order to develop the horticultural crops complementary and processing industries in Fars province, It is necessary that the expansion of knowledge-based companies be among the priorities of policy makers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Horticultural crops processing industries
  • Horticultural crops complementary industries
  • SWOT
  • Quantitative strategic planning matrix

مراجع

1- اباذری، ع. و ع. حسینی یکانی. 1393. اولویت‌‌بندی مکانی استقرار صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی مطالعه موردی استان مازندران، تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران 182-175:(1)45.
2- اسدی، ع.، ج. اقبالی و ح. شعبانعلی فمی. 1397.  گسترش صنایع کشاورزی و فرآوری در شهرستان فریدن: چالش‌‌ها و چشم‌‌اندازها، مجله تحقیقات روستایی  375-360:(3)9.
3- اصغرپور، م. 1392. تصمیم‌‌گیری‌‌های چند معیاره. انتشارات دانشگاه تهران.  
4- افتخاری، ع. و د. مهدوی. 1385. راهکارهای توسعه گردشگری روستایی با استفاده از مدل SWOT مطالعه موردی دهستان لواسان کوچک، فصل‌‌نامه مدرس علوم انسانی 31-1:(2)10.
5- اقبالی، ج.، ع. اسدی و ح. شعبانعلی قمی. 1397. بررسی مشکلات گسترش صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی در شهرستان فریدن، فصل‌‌نامه پژوهش‌‌های روستایی 375-360:(3)9.
6- امیرخانی، ا.، م. شهبازی و ا. بهمنی چوبستنی. 1390. شناسایی عوامل محیطی موثر بر برنامه‌‌ریزی راهبردی فرهنگی کشور، مجله مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی 136-111:(47)15.
7- ایزدی، ن. و د. حیاتی. 1391. ساختارهای مؤثر بر دانش دقیق کشاورزی: ​​مطالعه موردی اعضای شرکتهای خدمات مشاوره شهری شیراز ، مجله علوم گسترش و آموزش کشاورزی ایران 47-35:(2)8.
8- بزرگمهر، ع.، ا. نعمتی، ح. ربانی‌‌نسب، ع. یاوری، م. قربانی و م. حیدری، 1392. راهبردهای توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی استان خراسان شمالی با استفاده از رویکرد تحلیل عوامل استراتژیک، نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی          103-113:(2)27.
9- تقوائی، م. و م. بسحاق. 1390.  تراز کردن و سازماندهی کشاورزی در شهرهای استان فارس با استفاده از GIS، مجله اقتصاد و توسعه کشاورزی 159-133:(77)20.
10- رادفر، ر. و م. تیموری. 1389. بررسی تجارب کشورهای منتخب در صنایع غذایی و درس‌‌هایی برای ایران، انتشارات موسسه پژوهش‌‌های برنامه‌‌ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی.
11- رحیمی، ع. 1383. تبیین ویژگیهای صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی و صنایع روستایی با تکیه بر تجارب دیگر کشورها، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی. 
12- زنگی آبادی، ع.، ع. فتحی و م. ایزدی.1390. تحلیل پراکنش فضایی صنایع تبدیلی شهرستانهای استان اصفهان با استفاده از روش (IDIP)، مجله آمایش سرزمین 22-5:(4)3.
13- زیبایی، م.، ا. حشتمی رفسنجانی و ا. شیخ زین‌‌الدین. 1399. ارزیابی راهبردهای تولید و صادرات پسته استان کرمان با بهره‌‌گیری از روش سلسه مراتبی فازی و الکتره 3، مجله پژوهش‌‌های راهبردی در علوم کشاورزی و منابع طبیعی           65-80:(1)5.
14- شریفیان، م. 1380. نقش نواحی صنعتی روستایی در توسعه روستاها (ناحیه صنعتی امان آباد مشهد)، پایان‌‌نامه دانشجویی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌‌ریزی روستایی، دانشگاه تهران.
15- شریفی، ا. و غ. عبداله‌‌زاده. 1382. نقش صنایع تبدیلی کشاورزی با تاکید بر محصولات باغی در توسعه کشاورزی، مجله جهاد 59-55:(261)23.
16- عمادی، م. 1378. چالش‌‌ها و راهبردهای ارتقای بهره‌‌وری در صنایع روستایی، همایش صنایع روستایی، وزارت جهاد سازندگی، اداره کل طرح‌‌های صنعتی و بهره‌‌برداری.
17- فال سلیمان، م. و ح. صادقی. 1392. تحلیل توانمندی‌‌های بخش کشاورزی استان خراسان جنوبی در راستای توسعه پایدار با استفاده از مدل SWOT ، مجله جغرافیا و توسعه  156-139:(92)11.
18- کارشناسان، ع. و م. علیزاده. 1396. چالش‌‌ها و فرصت‌‌های توسعه کارآفرینی در بخش صنایع تبدیلی محصولات باغی مطالعه موردی استان خراسان شمالی، مجله راهبردهای کارآفرینی در کشاورزی 50-44:(6)3.
19- کزازی، ا.، ع. امیری و ف. رهبر یعقوبی. 1390. ارزیابی و اولویت‌‌بندی استراتژی‌‌ها با استفاده از تکنیک الکتره 3 در محیط فازی مطالعه موردی: شرکت تماد، فصل‌‌نامه مطالعات مدیریت صنعتی 70-49:(20)8.
20- کلانتری، خ.، ع. رهنما و ح. موحدمحمدی. 1388. عوامل پیش‌‌برنده و بازدارنده ایجاد و توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی در استان خراسان شمالی، مجله اقتصادکشاورزی و توسعه  37-19:(70)18.
21- مافی، ع. و ز، جوانبخت. 1390. تحلیل راهبردی توسعه گردشگری با استفاده از مدل SWOT با تاکید بر جزیره قشم، مجله اطلاعات سیاسی– اقتصادی 249-240:(284)90.
22- مرادی، خ.، ح. آگهی، ک. زرافشان و ع. پاپ‌‌زن. 1394. تحلیل کیفی چالش های فراروی صنایع تبدیلی انواع میوه در استان کرمانشاه (کاربرد نرم افزار NVivo)، فصلنامه پژوهش‌‌های روستایی 514-483:(3)6.
23- میرزایی، ع.، ع. اسدی و م. طهماسبی. 1390. موانع توسعه‌‌ی بنگاه‌‌های کوچک و متوسط کارآفرین روستایی در استان خوزستان، فصل‌‌نامه توسعه کارآفرینی 184-165:(2)4.
24- نجفی، ا. و ا. مسگری. 1393. امکان سنجی استقرار صنایع تبدیلی و تکمیلی در بخش کشاورزی و نقش آن در توسعه مناطق روستایی با استفاده از الگوی SWOT، همایش ملی زنان و توسعه پایدار روستایی، دانشگاه فردوسی مشهد.
25- نوری، ه. و ش. نیلی‌‌پور طباطبایی. 1385. اولویت‌‌بندی توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی با استفاده از روش دلفی شهرستان فلاورجان استان اصفهان، مجله پژوهش‌‌های جغرافیایی 177-161:(39)9. 
26- وزارت جهاد کشاورزی، آمارنامه محصولات کشاورزی: جلد سوم محصولات باغی 1398.
مجله پژوهش های راهبردی در علوم کشاورزی و منابع طبیعی
دوره 6، شماره 1
خرداد 1400
صفحه 1-16

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار