ارزیابی راهبرد‌های تولید و صادرات پسته استان کرمان با بهره‌‌گیری از روش سلسله مراتبی فازی و الکتره 3

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاددانشگاه شیراز

2 کارشناس ارشد دانشگاه شیراز.

3 استادیار دانشگاه شیراز.

چکیده

ایران کشوری پیشرو در تولید و صادرات پسته است، اما با دشواری‌‌های متعددی هم‌‌چون نبود تولیدکنندگانی که از فناوری‌‌ها و روش‌های نوین در تولید محصول، بسته‌بندی و صادرات استفاده کنند، رو‌‌به‌‌رو است. هدف از این بررسی، ارزیابی راهبرد‌های تولید و صادرات پسته در استان کرمان برای بهبود توان رقابتی پسته ایران در بازار جهانی است. در ابتدا ماتریس ارزیابی عامل‌‌های خارجی و داخلی تنظیم شد. سپس، با تطبیق عامل‌‌های کلیدی داخلی و خارجی و بهره‌‌گیری از ماتریس قوت‌ها - ضعف‌ها -فرصت‌ها – تهدیدها، موقعیت و راهبردها همراه با ارزیابی ماتریس داخلی و خارجی، راهبرد‌های جانشین، به ‌‌دست آمدند. راهبرد‌های مشخص شده در مرحله دوم با استفاده از ماتریس برنامه‌‌ریزی راهبردی کمی مورد ارزیابی قرار گرفتند و براساس معیارها و به‌‌کارگیری روش‌ تاپسیس4 و الکتره 53، اولویت‌‌بندی شدند. اطلاعات مورد نیاز با تکمیل پرسشنامه از خبرگان این موضوع به‌‌ دست آمد. یافته‌‌های بررسی‌‌ها نشان داد که صنعت پسته استان کرمان از نظر عامل‌‌های داخلی و خارجی ضعیف است و راهبرد‌های کنونی توانایی بهره‌‌برداری از فرصت‌ها و دوری‌‌کردن از تهدیدهای خارجی را ندارند. مطابق با اولویت‌‌بندی نهایی، راهبرد‌های "توسعه فعالیت‌های بازاریابی به همراه برند‌‌سازی و راه‌‌اندازی فروشگاه‌‌های عرضه مستقیم محصول پسته استان در داخل و خارج از کشور"، "ترویج و به‌‌کارگیری روش‌های نوین آبیاری"، "توسعه فعالیت‌های تولید و صادرات پسته در دیگر استان‌های کشور با مشارکت مستقیم پسته‌کاران استان" و "استفاده از خاکپوش6 به‌‌ ویژه خاکپوش پلاستیکی"، برتر از دیگر گزینه‌ها شناخته شدند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of Export and Production Strategies of Pistachio in Kerman Province Applying Fuzzy AHP and Electre III

نویسندگان [English]

  • M. Zibaie 1
  • E. Heshmati Rafsanjani 2
  • A. Sheikhzeinoddin 3
1 Professor of Shiraz University
2 MSc. Student of Shiraz University
3 Professor Assistant Professor of Shiraz University
چکیده [English]

Although Iran is aleading pistachio producing and exporting country, it faces various challenges such as reluctance or inability of producers to use advanced technologies and modern methods in producing, packaging and exporting. Developing and even keeping sharers in the world’s market requires the adoption of appropriate strategies. The aim of this study was to evaluate production and export strategies of pistachio in Kerman province in order to improve Iranian pistachio competitiveness in global market. In the first stage of this study the evaluation matrices of external and internal factorswere set up. In the second stage, alternative strategies were identified by aligning key external and internal factors and using Strength- Weakness- Opportunity- Threat matrix, Strategic Position and Action Evaluation matrix and the internal-external matrix. In the he third section, evaluates the strategies identified in section two were evaluated using a quantitative strategic planning matrix and prioritizing the alternative strategies according to criteria via TOPSIS and ELECTRE-III technique. Results indicated that pistachio industry in Kerman is internally and externally weak and current strategies are neither capitalizing on opportunities nor avoiding the external threats. Consistent with the final prioritization, the strategies known to be superior to the other strategic alternatives include developing marketing activities and enhancing the capability to build the Iranian pistachio brand through market and consumer research, using modern irrigation systems, promoting cultivation of pistachios and related activities in other provinces of the country with the direct participation of Kerman pistachio farmer and using mulch and plastic cover.

کلیدواژه‌ها [English]

  • ELECTRE-III
  • Export and Production Strategies
  • FAHP
  • Pistachio
  • TOPSIS
1- بی‌‌نام. 1396. وزارت جهاد کشاورزی، آمارنامه کشاورزی، برگرفته از http://www.maj.ir/Portal/Home
2- حسینی، س.ص. و آ. دوراندیش. 1386. الگوی انتقال قیمت پسته ایران در بازار جهانی. علوم کشاورزی ایران. دانشگاه تهران 145-153:(1)372.
3- دشتی، ق.، م. خداوردیزاده و ر. محمدرضایی. 1390. تحلیل مزیت نسبی و ساختار بازار صادرات جهانی پسته. اقتصاد و توسعه کشاورزی 106-99:(1)24.    
4- صادقی، ط.، ع. طالب بیدختی و ر. صداقت. 1390. تدوین استراتژی‌های تبلیغات در ارتباط با صادرات پسته‌ی استان کرمان با استفاده از روش SWOT. نشریه اقتصاد کشاورزی 142-123:(1)5.    
5- عزیزی، ج. و س. یزدانی. 1385. بررسی صادرات پستة ایران: چالش‌ها و رهیافت‌ها. تحقیقات اقتصاد کشاورزی 247-217:(3)41.    
6- کزازی، ا.، ع. امیری، و ف. رهبر یعقوبی. 1390. ارزیابی و اولویت بندی استراتژی ها با استفاده از تکنیک الکتره ۳ در محیط فازی (مطالعه موردی: شرکت تماد)‎.  مطالعات مدیریت صنعتی 79-49:(20)8.
7- گزارش اقتصادی و ترازنامه. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، ۱۳۸۱-۱۳۸۹.
8- زارع مهرجردی، م.ر.، ف. فتحی و م. خدایی. 1394. شناسایی و تحلیل نقاط قوت و ضعف و ارائۀ راه‌بردهای توسعۀ مشارکت زنان در فرایند تولید محصول پستة شهرستان رفسنجان. پژوهش‌نامه زنان  93-110:(14)6.
9- نجفی ا.، ر. مقدسی و س.ی. زراعت کیش. 1395. بررسی عامل های موثر بر قیمت های صادراتی کشورهای عمده صادر کننده پسته با استفاده از الگوی خود رگرسیون برداری جهانی، تحقیقات اقتصاد کشاورزی 216-193:(3)8.
10.  Anonymous. 2017. Food and Agriculture Organization of the United Nations. Retrived from: www.FAO.org
11. Bozdağ, C.E., C. Kahraman. and D. Ruan. 2003. Fuzzy group decision making for selection among computer integrated manufacturing systems. Comput. Indust. 51(1): 29-13.
12. Ching-Lai Hwang, K.Y. (1981). Lecture Notes in Economics and Mathematical Systems. Springer.
13. David, F. R., and F.R. David. 2019. Strategic Management: A Competitive Advantage Approach, Concepts and Cases. Pearson. London, UK.
14. Robinson, B.M. and S. Robinson. 1994. Strategic planning and program budgeting for libraries.Library trends, 42(3): 420-448.
15. Taboli, H. and M. Yadollahi. 2011. Pistachio Export Development Strategies in Kerman Province, Iran. Life Sci. J. 8(4), 304-313.