آینده‌پژوهی مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی در افق 1404

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج.

2 دانش‌آموخته دکتری آینده‌پژوهی، دانشگاه تهران

3 کارشناس آموزش سازمان تعاون روستایی استان فارس

چکیده

توسعه پایدار کشاورزی و تأمین امنیت غذایی کشور ضمن حفظ سلامت و کیفیت محصول‌های کشاورزی در گرو توسعه کشاورزی دانش‌بنیان است. به ‌منظور پیشبرد کشاورزی دانش‌بنیان، پایش تحول‌‌های ملی و جهانی پیش‌رو و هماهنگ کردن فعالیت‌ها با تغییرهای پرشتاب علم و فناوری راهگشاست. با توجه به نقش مؤسسه‌‌های پژوهشی داخل کشور برای پژوهش کشاورزی دانش‌بنیان، ضروری است این مؤسسه‌‌ها با پایش تحول‌‌های علمی و فناورانه جهانی پیش‌رو، سمت و سوی پژوهش‌های مورد نیاز آینده کشور را تعیین کنند. بنابراین در این پژوهش، به بررسی آینده‌ بدیل مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی به عنوان یک مؤسسه پژوهشی دانش‌بنیان فعال در حوزه فناوری کشاورزی پرداخته شده است. روش به‌‌ کارگرفته ‌‌شده در این پژوهش، روش توصیفی- واکاوی و پیمایشی است. جامعه آماری شامل پژوهشگران خبره مؤسسه در ستاد و مرکزهای استان، مدیران متخصص و کارشناسان خبره در حوزه فنی و مهندسی کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی هستند. برای گردآوری اطلاعات از روش مطالعه کتابخانه‌ای، پرسشنامه، نشست‌‌های هم‌اندیشی و پانل خبرگان استفاده شد. پرسشنامه‌ها به روش دلفی و در سه مرحله، براساس بررسی پیشینه پژوهش و نظرسنجی از خبرگان، طراحی و روایی و پایایی آن‌ها سنجیده شد. در این پژوهش، برای طراحی سناریوها از روش GBN استفاده شد. در ابتدا، روندهای حاکم بر فعالیت‌های پژوهشی مؤسسه از بدو تأسیس، شناسایی و واکاوی شدند. پس از آن نیروهای پیشران تأثیرگذار بر آینده مؤسسه و به‌‌دنبال آن عدم‌قطعیت‌های کلیدی شناسایی شدند. پس از تشکیل ماتریس سناریو، سه سناریوی آینده مرسوم، آینده دوران سختی و سناریوی آینده مطلوب خلق شدند.    

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Futures Studies of Agricultural Engineering Research Institute in 1404

نویسندگان [English]

  • N. Bagheri 1
  • M. Keshavarz Turk 2
  • F. Abbasi 1
  • N. Abbasi 1
  • M. Bordbar 3
1 Academic Stuff of Agricultural Engineering Research Institute. Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO). Karaj
2 Graduated Ph.D. of Futures Studies, University of Tehran.
3 Education Expert, Rural Cooperative Organization of Fars Province
چکیده [English]

      Sustainable agricultural development and national food security while preserving the health and the quality of crops depend on the development of knowledge-based agriculture. To advance knowledge-based agriculture, observing national and global developments in the future and coordinating its activities with the fluctuating changes in science and technology are the keystone. Due to the spacial position of research institutes in the achievement of knowledge-based agriculture, it is essential for these institutes to carry out the research based on scientific and technological world evolutions. So, in this research, alternative futures of the Agricultural Engineering Research Institute (AERI) considered as a knowledge-based research institute in the field of agricultural technology. The present study was based-on descriptive-analytical and survey methods. The statistical population of this research includes agricutural experts, researchers of AERI, agricultural managers, certified agricultural equipment producers, and beneficiaries. To collect data, a questionnaire, a library study and a panel of expert’s methods were used. Based on a literature review and panel of experts the questionnaires were designed in three steps, and their validity and reliability were measured. The GBN method was used to develop scenarios. In this research, the trend analysis was carried out. So, the driving forces affecting the future of AERI were identified. After determining the uncertainty of driving forces, the scenario matrix was determined and future scenarios of AERI designed. Three scenarios such as the common future, desired future, and hard-time future were designed based on scenario matrix. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Agricultural engineering research institute
  • Futures studies
  • Key unncertainties
  • Scenario planning
1- باباغیبی ازغندی، ع. 1389. آینده‌پژوهی، رهیافتی نو در مدیریت جامع حمل و نقل شهری. فصلنامه پژوهشی مطالعات مدیریت ترافیک 100-77:(16)5.  
2- بختیاری، ح. و م. رستمی. 1391. تأثیر آینده‌پژوهی بر برنامه‌ریزی راهبردی در سازمان‌های امنیتی. فصلنامه امنیت‌پژوهی 109-89:(37)11.  
3- بختیاری‌مقدم، ح. و ج. پسندیده. 1394. آینده‌پژوهی در سازمان‌های هزاره نوین (کتاب). نشر دانشکده علوم و فنون فارابی. تهران. 102 صفحه.
4- حبیبی، ل. و م. جعفری مهرآبادی. 1389. آینده‌پژوهی و آینده کلان‌شهرها با تأکید بر کلان‌شهر تهران. فصلنامه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری. چشم‌انداز زاگرس110-97:(6)2.  
5- حسینی ، ح. و س. باقری چوکامی. 1391. آینده‌پژوهی و پیش‌بینی در جنگ نرم. فصلنامه آفاق امنیت 47-23:(16)5.  
6- خزایی، س.، م. وکیل‌زاده و ع. راه‌نشین. 1393. برنامه‌ریزی بر پایه سناریو. ترجمه. انتشارات علم آفرین. چاپ اول. ص 18-15و 160-152.
7- چهارسوقی، س.ک.، م. رحتمی، م. معمارپور و ع. رجب‌زاده. 1391. آینده‌پژوهی در حوزه انرژی و ارزیابی راهبردهای مدیریت انرژی کشور با استفاده از برنامه‌ریزی سناریو. بهبود مدیریت 33-5:(4)6.  
8- رالستون، بیل و ایان ویلسون. 2006. راهنمای برنامه‌ریزی سناریویی. راهبردسازی در دوران عدم‌قطعیت. ترجمه. مسعود منزوی. تهران، مرکز آینده‌پژوهی علوم و فناوری دفاعی. 306 صفحه.
9- زاهدی، ش. و ن. خانلو، 1390. آینده‌پژوهی پاسخگویی سازمان‌های غیردولتی حوزة سلامت و بهداشت ایران 1404. فصلنامه علوم مدیریت ایران 76-47:(21)6.  
10- عابدی جعفری، ح.، د. سلمانی و م. رادمند. 1389. بررسی نیازهای منابع انسانی برنامه پنجم توسعه؛ رویکردی آینده‌پژوهی. فصلنامه راهبرد 364-345:(56)19.  
11- عظیمی، ع.ا.، م.ر. بخشی، آ. بختیاری و م.ر. حدایق. 1387. درآمدی بر آینده‌پژوهی در بخش کشاورزی ایران با استفاده از تجارب کشورهای منتخب. گروه پژوهشی توسعه. مؤسسه پژوهش‌های برنامه‌ریزی و اقتصاد کشاورزی. 154 صفحه.
12- ناظمی، ا.، م. آزمندیان و اشرافی، م. 1395. سلسله گزارش‌های معرفی برنامه آینده‌نگاری کشورها: آینده‌نگاری انگلستان. دبیرخانه آینده‌نگاری ملی. تهران. صفحه های 21 تا 30.
13. Anonymous. 2000. Foresight agriculture report. Department of Science and Technology (South Africa), 21-37.
14. Abu-zanat, M. and I. Hamdan. 2012. The futures of agriculture. Global Forum on Agricultural Research (GFAR). 6(1-12).
15. FAO, 2006. World Agriculture: Towards 2030/2050. Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome, 78 p.
16. Marsh, B. 1998. Using Scenarios to Identify, Analyze, and Manage Uncertainty. In: Fahey, L. Randall, R. Learning from the Future, John Wiley & Sons, New York, pp. 39–53.
17. Varum, C.A. and C. Melo. 2010. “Directions in Scenario Planning Literature – A Review of the Past Decades”, Futures, No. 42, pp. 355-369.
18. Vert, J. and F. Portet.  2010. Prospective analysis agriculture energy 2030. Center for studies and strategic foresight. Ministry of Agriculture, Food, Fisheries, Rural affairs and Spatial Planning. France, p:1-4.