چالش های سلامت، کیفیت و امنیت غذا در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار و استادیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی

2 استادیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی

چکیده

وجود غذای سالم و با کیفیت، تامین و تضمین­کننده سلامت جسمی و روانی مردم بوده و رشد و تعالی جامعه را به ­دنبال دارد. باتوجه به روند افزایش جمعیت جهان، نیاز به غذا نیز افزایش یافته و در راستای تولید غذای بیشتر از روش­های مختلفی استفاده گردیده که گاه برخی از آن­ها تاثیرهای نامناسبی بر سلامت جامعه داشته است. باقیمانده آفت‌کش‌ها، آنتی­بیوتیک­ها، هورمون­ها، مایکوتوکسین­ها، فلزهای سنگین و نگهدارنده­های سنتزی از جمله عامل‌هایی هستند که وجود آن­ها در غذا برای مردم ناشناخته بوده و تهدیدی مهم برای سلامت محسوب می­گردند. از سویی، با توجه به اهمیت امنیت غذایی و قرار داشتن ایران در منطقه پرخطر و ناامن غذایی، شوربختانه موضوع کیفیت مواد غذایی از اولویت اول برخوردار نیست. درآمد خانوار، فرهنگ، ذائقه، علم تغذیه­ای، میزان تولید و واردات مواد غذایی و سیاستگذاری­های کلان اقتصادی، محدودیت زمین­های کشاورزی، قیمت رو به رشد حامل­های انرژی، کاهش سرمایه­گذاری در بخش کشاورزی، افزایش جمعیت گرسنگان جهان، متعادل نبودن رژیم غذایی، تخریب محیط‌زیست، تغییرهای شدید اقلیمی، ضایعات محصول‌های کشاورزی، آفت‌ها و بیماری­های گیاهی و دامی و بحران آب از جمله چالش­هایی هستند که رسیدن به یک نظام با ثبات غذایی را زیر تاثیر قرار می­دهند. استمرار نیافتن اجرای برنامه­های اعتباری و علمی براساس برنامه­های توسعه کشور، نبود سرپرست مستقل و یگانه برای صنعت غذا، واردات بی­رویه و بی­مطالعه محصول‌های کشاورزی و پایش نامناسب کیفیت آن­ها، فراوانی انواع مواد شیمیایی زیانبار مورد مصرف در کشاورزی و صنعت غذا، کافی نبودن قانون‌های بازدارنده و همچنین اجرا نشدن یا اجرای غلط قانون‌های موجود از عامل‌های تهدید کننده سلامت و امنیت غذایی کشور هستند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Challenges in Health, Quality and Food Security in Iran

نویسندگان [English]

  • M. Hojjati 1
  • M. Noshad 2
1 Associate Professor of Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khuzestan, Mollasani
2 Assistant Professor of Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khuzestan, Mollasani
چکیده [English]

Due to the increasing world population, the need for food has also been increased and food has been produced in a variety of methods, some of which have had unhealthy effects on the health of the society. The residual of the pesticides, antibiotics, hormones, mycotoxins, heavy metals and synthetic preservatives are among the factors that their presence in food is unknown to the people and is considered to be a major health hazard. Unfortunately, considering the subject of food security and placing our country in a dangerous and insecure food region, food quality is not a top priority in our country. Factors such as household income, culture, macroeconomic policies, rising prices for energy sources, climate change, agricultural crop residues, livestock diseases and agricultural crop pests are the most important challenges for establishment of a sustainable food system. Lack of continuity of scientific programs based on the country's development plans, lack of independent and unique organization for the food industry, import of unprocessed agricultural products and lack of appropriate quality of them, abundance of various harmful chemicals Consumption in agriculture and the food industry without the existence of deterrent laws are the most important threats to the health and food security of our country.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Agriculture
  • Food
  • Hunger
  • Society health

مراجع

1- آخانی، ح. و ا. رودف. 1397. حفظ تنوع زیستی یا زیست فناوری: اولویت امروز ایران چیست؟. مجله پژوهش های راهبردی در علوم کشاورزی و منابع طبیعی 195-181:(2)3.
 2- برقی، ح،. آ. حسنی نژآد و م.شایان. 1396. ارزیابی آثار سموم شیمیایی کشاورزی بر محیط زیست روستاها  (‌مطالعه موردی: روستاهای شهرستان زرین‌دشت). مدیریت مخاطرات محیطی ‌‌(دانش مخاطرات سابق) 262- 247:(3)4.
 3- بوداغی، ه.، م. یونسیان، ا.ح. محوی، م.ع. محمدی، م.ه. دهقانی و ش. نظم‌آرا. 1390. بررسی میزان آرسنیک، کادمیوم و سرب در خاک و آب زیر زمینی و ارتباط آن با مود شیمیایی در خاک شالیزاری. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران 28-21:20.
4- بی نام. 1396. وضعیت تجارت محصولات کشاورزی و غذایی طی نه ماه 1396، اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران معاونت بررسی های اقتصادی. صفحه‌های 1 تا 8.
5- پورمقدس، ح. و ع. ظفرزاده. 1395. اثر استفاده از کودهای شیمیایی در افزایش غلظت کادمیوم، سرب و روی خاک مزارع کشاورزی اصفهان.  فصلنامه علمی و پژوهشی هندسی بهداشت محیط 138-4:126.
 6- تحسینی، ه. و ه. گویلیان. 1395. ارزیابی ریسک غذایی فلزات سنگین ‌‌(کادمیوم، سرب، روی و مس) ناشی از مصرف محصولات زراعی توزیع شده در شهر سنندج. مجله علوم پزشکی زانکو دانشگاه علوم پزشکی کردستان.                               72-62.
7- خرم آبادی، ع.ر، ا. علیزاده دوغیکلایی، م. محمدی و ف. عین الهی. 1392. بررسی غلظت فلزات سنگین ‌‌(مس، روی، نیکل) بافت عضله میگوی پا سفید غربی در مزارع پرورشی استان بوشهر. مجله علوم و فنون دریایی.  100-91:(3)12.
8- خسروی، س. و م. توجیدفر. 1394. کاهش مصرف سموم کشاورزی و سرطان با کشت محصولات تراریخته. مهندسی ژنتیک و ایمنی زیستی 10-4:1.
9- سیدحمزه، ش. و ب. دماری. 1396. مدل مفهومی امنیت غذا و تغذیه در ایران. مجله سلامت اجتماعی 232-223:(3)4.
10- شمس­نارتری، م.ا. 1394. عوامل مداخله در مواد غذایی فاسد و مخاطرات ناشی از آن. دانش مخاطرات 171-189:(2)2.
11- صافی، ر. و س.م. میرلطیفی. 1394. ارزیابی وضعیت کشت نیشکر در استان خوزستان از دیدگاه آب مجازی. مهندسی منابع آب 87-96:(25)8.  
 12- عبدی، ف.، ز. عطاردی کاشانی، پ. میرمیران و ت. استکی. 1394. بررسی و مقایسه الگوی مصرف غذایی در ایران و جهان. مجله دانشگاه علوم پزشکی فسا 167-159:(2)5.
 13- عزمی، آ.، ف. میرزایی قلعه و ر. شمسی. 1392. چالش‌ها و مشکلات بخش کشاورزی و نقش آن در مهاجرت از روستا به شهر ‌‌(مطالعه موردی: دهستان شیرز شهرستان هرسین). برنامه‌ریزی و آمایش فضا 70-55:(2)17.
 14- فتوت، ع.ر.، م. لبافی مزرعه شاهی و س. زرین قلمی. 1395. اندازه گیری فلزات سنگین در برخی از سبزی های خوراکی مزارع اطراف شهر زنجان با استفاده از روش نوین پلاسمای جفت شده القایی- طیف سنجی نشری. مجله علوم تغذیه و صنایع غذایی ایران 116-4:107.
15- فاطمی، ح. 1393. اصول تکنولوژی نگهداری مواد غذایی. شرکت سهامی انتشار 38-21.
16- فلاحی، ا.، س. شکری جوکاری و ش. قاضی. 1396. راه های تأمین امنیت غذایی و جایگاه آن در پدافند غیر عامل. فصلنامه علمی-پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی لرستان 48-41:(3)19.
17- قاسمی اردهایی، ع. 1385. بررسی علل مهاجرت روستاییان به شهرها در ایران با فراتحلیل پایان نامه های تحصیلی (مقطع زمانی 83-1359). مجله روستا و توسعه 80-51:(1)9.
18- متشرع زاده، ب. 1392. چالش های پیش روی سلامت و امنیت غذایی در بخش کشاورزی. سومین کنگره پیشگامان پیشرفت، تهران.
19- محمدی، س.ا. و م.ع. محمدی‌اقدم. 1397.  ژنگان‌‌ شناسی از آزمایشگاه تا مزرعه: تولید نژادگان‌‌‌های گندم پرمحصول و متحمل به تنش‌‌ های محیطی. مجله پژوهش های راهبردی در علوم کشاورزی و منابع طبیعی 153-135:(2)3.
20- مروتی، م. و م. پناهنده. 1396. بررسی اثر فلزات سنگین بر سلامت بالغین، زنان و کودکان مصرف کننده ماهی (‌‌مورد مطالعه موردی تالاب انزلی)، مجله علمی-پژوهشی زیست شناسی دریا 98-33:83.
21- ملبویی، م.ع. و ف. حبیب پورمهربان. 1397. زیست فناوری کشاورزی و سلامت غذا. مجله پژوهش های راهبردی در علوم کشاورزی و منابع طبیعی 112-103:(1)3.
22- یوسفی، ذ. و ا. نائیج. 1386. بررسی و تعیین میزان نیترات منابع آب آشامیدنی روستائی آمل. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران 165-161:(6)17.
23. Erkekoglu, P. and A. Baydar. 2010. Nitrite, a hidden foe in foods: evaluation of nitrite in toxicological perspective. Gazi Uni. J. Sci. 23(3):261-270.
24. De, A., R. Bose, A. Kumar and S. Mozumdar. 2014. "Worldwide pesticide use." In targeted delivery of pesticides using biodegradable polymeric nanoparticles, pp. 5-6. Springer, New Delhi. Springer India.
25. FAO. 2015. World fertilizer trends and outlook to 2018. Food and Agriculture Organization of the United Nations (‌‌FAO), Rome, Italy.
26. FAO. 2017. Pesticides: pesticides- average use per area of cropland. Food and Agriculture Organization of the United Nations (‌‌FAO), Rome, Italy.
27. FAO. 2018. Global consumption of agricultural fertilizer by nutrient from 2013 to 2018 ‌‌(in million metric tons). Food and Agriculture Organization of the United Nations ‌‌(FAO), Rome, Italy.
28. FAO, IFAD, UNICEF, WFP and WHO. 2018. The state of food security and nutrition in the world 2018. Building climate resilience for food security and nutrition. (‌‌FAO), Rome, Italy.
29. Fertilizer use - country rankings. 2015. Global economy, world economy. Retrieved from https://www.theglobaleconomy.com/rankings/fertilizer_use/
30. Jafarian-Dehkordi, A. and M. Alehashemi. 2013. Heavy metal contamination of vegetables in Isfahan, Iran. Res. Pharma. Sci. 8(1):51-58.
31.  Zhang, W.J., F.B. Jiang and J.F. Ou. 2011. Global pesticide consumption and pollution: with china as a focus. Proc. Int. Acad. Ecol. Environ. Sci. 1(2):125-144.
مجله پژوهش های راهبردی در علوم کشاورزی و منابع طبیعی
دوره 4، شماره 1
خرداد 1398
صفحه 81-94

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار