مفاهیم برنامه‌ریزی برای آب مجازی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو پیوسته فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران و استاد دانشگاه شیراز

چکیده

"آب مجازی"، عبارت از مقدار آبی است که برای تولید یک کالا یا خدمت به کار برده می‌شود، اما به مبادله کالا یا خدمت میان کشورها، "تجارت آب مجازی" گفته می‌شود. همچنین "آب مجازی" برای کالای معینی نمایه‌ای است برای نشان دادن میزان تخریب محیط زیست که برای تولید آن اتفاق افتاده است.  برداشت نادرست از مفاهیم "آب مجازی" ممکن است کاربرد آن را برای جایگزین کردن تولید ویژه‌ای با  کالای دیگر پرسش برانگیز کند. بنابراین باید اصول برنامه‌ریزی برای تجارت آب مجازی مدنظر قرار گیرد. در این نوشتار، ابتدا کارکرد بالقوه تجارت آب مجازی بررسی شد. در انتخاب استفاده از تجارت آب مجازی باید ملاحظه‌های منطقه‌ای لحاظ  شود. و به عامل‌های موثر در انتخاب تجارت آب مجازی مانند امنیت غذایی، خودکفایی غذایی، سلامت مواد غذایی، حق حاکمیت غذایی و حفظ محیط زیست توجه شود. همچنین در این انتخاب باید موضوع اشتغال و فقر در کشور هم در نظرگرفته شود. عامل‌های تنظیم‌کننده تجارت آب مجازی مانند سیاست‌های منطقه‌ای، قیمت‌گذاری و یارانه محصول‌های کشاورزی، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها به جای واردات آب مجازی و تغییر رژیم غذایی. برای کاهش تجارت آب مجازی باید روش‌های تولید و نوع مواد غذایی در کشورها تغییر یابد. گرچه هنوز نحوه محاسبه تجارت آب مجازی به طور کامل روشن نیست، اما نباید به این اشکال‌ها دامن زد، بلکه لازم است تصمیم‌گیران با اصول تجارت آب مجازی آشنا شوند تا تصمیم‌های آگاهانه بگیرند.   

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Concepts of Planning for Virtual Water

نویسنده [English]

  • A.R. Sepaskhah
Fellow of I.R. Academy of Sciences and Professor of Shiraz University
چکیده [English]

            The amount of water used to produce a product or service is called virtual water. Trade of products and services between countries is called virtual water trade. Virtual water for a given product is an index of environmental degradation that occurred by the product production. Usually, there are misinterpretation in virtual water concepts that makes its applicability for substitution of a product with others questionable. Therefore, the planning concepts for virtual water trade should be taken into consideration. In this survey, first the potential of the concepts of virtual water trade were investigated. In applicability of the concepts of virtual water trade, the regional context and conscious choice should be considered. The effective factors in proper applicability of the virtual water concepts to food trade are food security, food self-sufficiency, food safety, food sovereignty, and environmental conservation. Furthermore, in this regards, the employment and poverty in a country should be considered. Also, in applicability of the virtual water trade, the geo-politics, pricing and subsidies for agricultural products, investments in infrastructure instead of virtual water trade, and changing diets should be considered. For reduction in the virtual water trade, the value of water in agricultural products and food production methods should be changed. Although the methods of calculating the virtual water of agricultural products are not well established, these uncertainties should not be emphasized very much; rather, the policy makers should be familiarized with the concepts of the virtual water trade in order to make conscious choices.     

کلیدواژه‌ها [English]

  • Food safety
  • Food security
  • Food self-sufficiency
  • Food sovereignty

مراجع

1- بابازاده، ح. و م. سرایی– تبریزی. 1391. ارزیابی وضعیت کشاورزی استان فارس هرمزگان از دیدگاه آب مجازی . مجله پژوهش آب در کشاورزی 499-485:(4)26.
2- روحانی، ن.، ه. یانگ، س. امین سیچانی، م. افیونی، س.ف. موسوی و ع.ا. کامگار حقیقی. 1387. ارزیابی مبادله محصولات غذایی و آب مجازی با توجه به منابع آب موجود در ایران. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی 432-417:(12).
3- زارعی، ق. و م.ع. جعفری.  1398. تجارت مجازی آب در ایران از منظر بهره برداری اقتصادی . مجله پژوهش‌های راهبردی علوم در کشاورزی و منابع طبیعی. (دردست چاپ) .
4- عربی – یزدی، ا.، ا. علیزاده و ف. محمدیان. 1388. بررسی رد پای اکولوژیک آب در بخش کشاورزی ایران. نشریه آب و خاک(علوم و صنایع کشاورزی) 1-15:(4)23.    
5. Allan, J.A. 1998. Virtual water- a strategic resource: Global solution to regional deficits, Groundwater, 36(4):545-546.
6. Allan, J.A. 2003a. Personal contribution to discussion. In: Hoekstra, A.Y. (ed.). Proceeding of the International Experts Meeting on Virtual Water Trade. Value of Water Research Report Series No. 12. The Netherlands.
7. Allan, J.A. 2003b. Virtual water eliminates water wars? A case study from the Middle East. In: Hoekstra, A.Y. (ed.). Proceeding of the International Experts Meeting on Virtual Water Trade. Value of Water Research Report Series No. 12. The Netherlands.
8. Anonymous 2004. E-Conference Synthesis: Virtual Water Trade-Conscious Choices. World Water Council.
9. Earle, A. and A. Turton. 2003. The virtual water trade amongst countries of the SADC. In: Hoekstra, A.Y. (ed.). Proceeding of the International Experts Meeting on Virtual Water Trade. Value of Water Research Report Series No. 12. The Netherlands.
10. Hernandez-Mora, N., M.R. Llamas and L. Martinez. 2001. Misconception in aquifer over-exploitation: Implications for water policy in Southern Europe in agricultural use of groundwater towards integration between agricultural policy and water resource management (C. Dosi), Kluwer Academic Publisher, pp.107-125.
11. Hoekstra, A.Y. and P.Q. Hung. 2002. Virtual water trade: a quantification of virtual water flows between nations in relation to international crop trade. In: Hoekstra, A.Y. (ed.). Proceeding of the International Experts Meeting on Virtual Water Trade. Value of Water Research Report Series No.12. The Netherlands.
12. Hoekstra, A.Y. (ed.) 2003. Virtual water Trade: Proceedings of the International Expert Meeting on Virtual Water Trade; Value of Water Research Report Series No 12. The Netherlands.
13. Llamas, M.R. and E. Custodio. 2003. Intensive Use of Groundwater: Challenges and Opportunities. Balkema   Publishers Dordrecht, pp. 13-31. 
14.  Meissner, R. 2003. Regional food security and virtual water: Some natural, political and economic implications. In: Hoekstra, A.Y. (ed.). Proceeding of the International Experts Meeting on Virtual Water Trade. Value of Water Research Report Series No. 12. The Netherlands.
15.  Migilietta, P.P. and D. Morrone. 2018. Managing water sustainability: Virtual   water flows and economic water productivity assessment of the wine trade between Italy and Balkans. Sustainability, 10:1-19.
16.  Mori, K. 2003. Virtual Water Trade in Global Governance; In: Hoekstra, A.Y., (ed.). Proceeding of the International Experts Meeting on Virtual Water Trade. Value of Water Research Report Series No.12. The Netherlands.
17.  Nakayama, M. 2003. Implications of virtual water concept on management of international water systems: Case of two Asian international river basins. In: Hoekstra, A.Y. (ed.). Proceeding of the International Experts Meeting on Virtual Water Trade. Value of Water Research Report Series No. 12. The Netherlands.
18.  Oki, T., M. Sato, A. Kawamura, M. Miyake, S. Kane and K. Musiake. 2003. Virtual Water Trade to Japan and in the World. In: Hoekstra, A.Y. (ed.). Proceeding of the International Experts Meeting on Virtual Water Trade. Value of Water Research Report Series No. 12. The Netherlands.
19.  Oki, T., S.Yano and N. Hanasaki. 2017, Economic aspects of virtual water trade. Environ. Res. Lett. 12:1-9.
20.  Renault, D. 2002. La valeur de l’eau virtuelle dans la gestion de I’alimentation humaine.  Actes des 27 emes journees de Ia Societe Hydrotechnique de France. Eau et Economie. 24-26 September 2002.8p.
21.  Renault, D. and W.W. Wallender. 2000. Nutritional water productivity and diets: From (crop per drop) towards (nutrition per drop). Agr. Water Manag. 45:275-296.
22.  Rodgers, P. 2003. Keynote address, Stockholm International Water Symposium – August 2003.
23.  Rosegrant, M. and C. Ringler. 1999. Impact on Food Security and Rural Development of Re-allocating Water from Agriculture, IFPRI. Washington DC, USA.
24.  Schwarz, J., E. Mathijs, and M. Maertens. 2014. Changing patterns of global agri-food trade and economic efficiency of virtual water flow. Sustainability 7:5542-5563
25.  Turton, A.R. 2000. Precipitation. People pipelines and power towards a” virtual water” based political ecology discourse, MEWREW Occasional paper, Water Issues Study Group. School of Oriental and African Studies (SOAS), University of London. UK.
26.  Warner, J. 2003. Virtual water- Scarcity, distribution and conflict reconsidered. In: Hoekstra, A.Y. (ed.). Proceeding of the International Experts Meeting on Virtual Water Trade. Value of Water Research Report Series No. 12. The Netherlands.
27.  Yang, H. and A. Zehnder. 2001. China ̉s regional water scarcity and implications for grain supply and trade. Environ. Plann. A: Econ. Space 33(1): 79-95.
28.  Zimmer, D. and D. Renault. 2003. Virtual water in food production and global trade: Review of methodological issues and preliminary results. In: Hoekstra, A.Y. (ed.). Proceeding of the International Experts Meeting on Virtual Water Trade. Value of Water Research Report Series No. 12. The Netherlands.  
مجله پژوهش های راهبردی در علوم کشاورزی و منابع طبیعی
دوره 4، شماره 1
خرداد 1398
صفحه 63-80

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار