واکاوی ارزش عملکردی بوم‌‌نظام‌‌های طبیعی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشگاه تهران

2 دانش آموخته دکتری دانشگاه تهران

چکیده

                                    منابع طبیعی هر منطقه، از موهبت‌‌های خدادادی و سرمایه‌های حیاتی آن منطقه است که می‌تواند بسترساز رشد و توسعه فراگیر پایدار باشد، به‌شرط این‌‌که کارکردهای بوم‌سازگانی و همچنین ارزش‌های بازاری و غیربازاری آن به‌درستی شناسایی شوند. کارکردهایی چون کارکردهای تولیدی ‌‌(شامل غذا، مواد خام، منابع ژنتیکی، منابع دارویی و منابع تزئینی و آرایشی)، کارکردهای تنظیمی ‌‌(شامل تنظیم گازهای جوی، تنظیم اقلیم، جلوگیری از اختلال­‌های، تنظیم آب، تأمین و عرضه آب، نگهداری خاک، تشکیل خاک، تنظیم مواد مغذی، عملیات دفع مواد زائد یا پسماندها، گرده‌افشانی و کنترل زیستی)، کارکردهای زیستگاهی ‌‌(شامل پناهگاهی و خزانه‌‌ای) و کارکردهای اطلاعاتی‌‌ (شامل اطلاعات زیبایی‌شناختی، بوم‌‌گردشگری، الهام‌‌های فرهنگی و هنری، اطلاعات مذهبی، تاریخی، علمی و آموزشی) از کارکردهای منابع طبیعی هستند. برای تعیین ارزش اقتصادی هر کدام از این کارکردها روش خاصی پیشنهاد شده است. براساس پژوهش‌‌های انجام شده ارزش بازاری تولید علوفه تنها 24% از کل ارزش اقتصادی بوم‌‌نظام مرتعی را شامل می‌‌شود و 76% بقیه ارزش اقتصادی مربوط به حفاظت آب و خاک، ترسیب کربن، تولید اکسیژن، بوم‌گردشگری، حاصلخیزی خاک و کاهش رسوب‌‌گذاری است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of Natural Ecosystems Functional Value

نویسندگان [English]

  • M.A. Zare Chahouki 1
  • A. Sanaei 2
1 Professor of University of Tehran
2 Ph.D. Graduated, University of Tehran
چکیده [English]

                                    A natural resource of each region is God-given gift and a vital capital that can pave the way for growth and pervasive sustainable development, provided that market and non-market values is correctly identified and suitable ecosystem services should be avalable. Functions such as production (including food, raw materials, genetic resources, sources of medicinal and decorative resources and cosmetics), regulatory functions (including atmospheric gas regulation, climate regulation, prevent disruptions, water regulation, supply water, soil preservation, soil formation, nutrient regulation, operation of waste disposal, pollination and biological control, habitat functions (including the sanctuary and the treasurer) and information functions (including aesthetic, ecotourism, cultural inspiration and artistic, religious, historical information and scientific and educational information) are the natural resource functions. Specific method for determining the economic value of each of these functions is proposed. According to studies, the forage production market value only includes 24% of of total value of the rangeland ecosystems and 76% of remaining economic value related to the water conservation, soil conservation, carbon sequestration, oxygen production, ecotourism, soil fertility and reduce the deposition.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Economic value
  • Habitat
  • Production
  • Regulation
  • Sustainable development

مراجع

  1. امیرنژاد، ح. 1384. تعیین ارزش کل اقتصادی اکوسیستم جنگل‌‌های شمال ایران با تأکید بر ارزش‌‌گذاری زیست محیطی اکولوژیکی و ارزش‌‌های حفاظتی‌. رساله دکتری دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس، تهران. ایران. 269 صفحه.
  2.  امیرنژاد، ح. و ک.، عطائی سلوط. 1390. ارزشگذاری اقتصادی منابع زیست محیطی. نشر آوای مسیح، 432 صفحه.
  3.  ایزدی، ح. و س. برزگر. 1390. بررسی روش‌‌های ارزش‌‌گذاری اقتصادی در تحلیل مسائل زیست محیطی شهرها، اولین کنفرانس اقتصاد شهری، مشهد، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران، صفحه‌‌های 1تا30.
  4.  پژوهنده، ا.، ک. عطایی، ح. رفیعی و ح. امیرنژاد. 1386. تعیین یک چارچوب استاندارد برای ارزشگذاری جامع کارکردها، کالاها و خدمات اکوسیستم، ششمین کنفرانس اقتصاد کشاورزی ایران، مشهد، انجمن اقتصاد کشاورزی ایران، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران، صفحه‌‌های 1تا 19.
  5.  پژویان، ج. و ن. فلیحی. 1387. ارزش گذاری اقتصادی خدمات تفریحی منابع زیست محیطی: مورد تالاب انزلی. پژوهش‌‌نامه‌‌ی اقتصادی 171-147:‌‌28.
  6.  پناهی، م. 1384. ارزش‌‌گذاری اقتصادی جنگل‌‌های خزری: مطالعات موردی در سه حوزۀ جنگلداری چوب و کاغذ مازندران، خیرود کنار و چوب و کاغذ گیلان. رساله دکتری جنگل دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران. تهران، ایران، 294 صفحه.
  7.  جعفرنژاد، م.، م. فرهنگی و ف. خانپور. 1391. ارزش‌‌گذاری اقتصادی مواهب زیست‌‌محیطی تالاب بین‌‌المللی گمیشان به روش مشروط ( CVM) برای تعیین کاربردهای محافظتی. مجله حفاظت و بهره‌‌برداری از منابع طبیعی،  64-51:(1)1.
  8.  حیاتی،  ب.، م. احسانی، م. قهرمان زاده، ح. راحلی و م. تقی زاده. 1389. عوامل مؤثر بر تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان پارک‌‌های ائل گلی و مشروطه شهر تبریز :کاربرد روش دو مرحله‌‌ای هکمن. اقتصاد و توسعه کشاورزی،  91-89:(1)24.
  9.  زارع چاهوکی م.ع. و ا. سنایی.  1395. ارزش گذاری کارکردها و خدمات اکوسیستم، مرکز پژوهش‌های بنیادی انقلاب اسلامی، 65 صفحه.
  10.  شرزه‌‌ای، غ. ع. 1388. ارزش‌‌گذاری خدمات اکوسیستمی؛ کنفرانس فرهنگستان علوم. تهران، ایران،  صفحه‌‌های 1 تا 10.
  11.  فتاحی، ا. 1392. مبانی ارزش‌‌گذاری اقتصادی منابع طبیعی. انتشارات دانشگاه اردکان، 364 صفحه.
  12.  کریم زادگان، ح. 1382. مبانی اقتصاد محیط زیست. انتشارات نقش مهر، چاپ اول، 224 صفحه.
  13.  کریم زادگان، ح. 1390. رویکردهای برآورد خسارات جنگل‌‌ها و مراتع در اختلافات حقوقی. مجله علوم زیستی واحد لاهیجان 193-179:‌‌5.
  14.   مافی غلامی، د.، ا. نوری کمری و ن. یارعلی. 1390. ارزش‌‌گذاری اقتصادی تفرجگاه‌‌های طبیعی با استفاده از روش هزینه سفر منطقه‌‌ای، مطالعه موردی: چشمه دیمه استان چهارمحال و بختیاری. مجله پژوهش‌‌های جغرافیای انسانی  16-1:(75)43.
  15.   موسوی، س.ع. 1390. مدیریت بهینه اراضی با تأکید بر ارزش اقتصادی کارکردهای اکوسیستمی و با استفاده از یک سامانه پشتیبان برنامه‌‌ریزی. رساله دکتری مرتعداری دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، 317 صفحه.
  16. 16.  یگانه، ح. 1392. ارزیابی و ارزش‌‌گذاری اقتصادی پروژه‌‌های احیایی در اکوسیستم‌‌های مرتعی. رساله دکتری مرتعداری دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، 316 صفحه.
  17. Bateman, I.J. and K.G. Willis. (Eds.). 1999. Valuing Environmental Preferences: Theory and Practice of the Contingent Valuation Method in the US, EU, and Developing Countries.  Oxford University Press, Oxford, UK. 645 p.
  18. Brouwer, R., L. Brander, O. Kuik, E. Papyrakis and L. Bateman. 2013. A synthesis of approaches to assess and value ecosystem services in the EU in the context of TEEB. TEEB Follow-up Study for Europe 144 p.
  19. Costanza, R. R. d’Arge, R. de Groot, M. Grass, B. Hannon, K. Limburg, S. Naeem, R.V. O’Neill, J. Paruelo, R.G. Rakin, P. Sutton and M. Van den Belt. 1997. The value of the world’s ecosystem services and natural capital. Nature 387:‌‌253-260.
  20. De Groot, R., M.A. Wilson and R.M.J. Boumans. 2002. A typology for the classification, description and valuation of ecosystem function, goods and services. Ecol. Econ. 41:‌‌393- 408.
  21. EFTEC In Association with Environmental Futures Limited. 2006. Valuing Our Natural Environment; Final Report, Annexes NR0103, For the UK Department for Environment, Food and Rural Affairs, 20th March, 58 p.
  22. Finkler, S.A. 1982. The Distinction between Costs and Charges; Annal. Intern. Med. 96:102-109.
  23. Guo, Z., X. Xiao, Y. Gan and Y. Zheng. 2001. Ecosystem functions, services and their values a case study in Xingshan county of China. Ecol. Econ. 38:‌‌141-154.
  24. Lee, J.F.J., M. Sprinborn, S.L. Handy, J.F. Quinn and F.M. Shiling. 2010. Approach for economic valuation of environmental conditions and impacts, final report to CALTRANS and the multi-disciplinary team; prepared for California department of transportation with funding from Federal highways administration, 123 p.
  25. Li, J., Z. Ren and Z. Zhou. 2006. Ecosystem Services and Their Values: a Case Study in the Qinba Mountains of China. Ecol.  Res. 21:‌‌597-604.
  26. Lispey, R.G., C.D. Habury and S. Faser. 1992. First Principles of Economices, Oxford University Press. Economices,UK, 532 p.
  27. Pearce D., G. Atkinson and S. Mourato. 2006. Cost–Benefit Analysis and the Environment: Recent Developments (OECD, Paris), 27 p.
  28. Prato, T. 2007. Evaluating land use plans under uncertainty. Land Use Policy, 24:‌‌165–174.
  29. Ramankutty, N. and J.A. Foley. 1999. Estimating historical changes in global land cover: croplands from 1700 to 1992. Global Biogeochemical Cycles 13(4):‌‌997-1027.
  30. Talberth, J. 2015. Valuing Ecosystem Services in the Lower Mekong Basin: Country Report for Cambodia. USAID Mekong Adaptation and Resilience to Climate Change (USAID Mekong ARCC). 33 p.
  31. Vaze, P. 1998. System of environment and economic accounting (SEEA). Chapter 13, London: ONS. UK, 65 p.
  32. Venkatachalam, L. 2004. The contingent valuation method: a review. Environ. Imp. Assess. Rev. 24:‌‌89-124.
  33. White P.C.L. and Lovett, J.C. 1998. Revealed preference and willingness to pay for preservation of Northern Marirak Park in Irland. Environ. Manag. 55:‌‌1-13.
مجله پژوهش های راهبردی در علوم کشاورزی و منابع طبیعی
دوره 3، شماره 1
خرداد 1397
صفحه 1-12

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار