نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمدعلی زارع چاهوکی ¹
• انور سنایی ²

¹ استاد دانشگاه تهران

² دانشجوی دکتری دانشگاه تهران

چکیده

منابع طبیعی که بستر حیات و توسعه پایدار است، نقش مهمی در ایجاد اشتغال و امرار معاش بهره­برداران دارد و منشأ بسیاری از فعالیت­های تولیدی و اقتصادی کشور است.از این‌رو، حفظ، توسعه، احیا و بهره‌برداری پایدار از منابع ­طبیعی باید در اولویت قرار گیرد.در این مقاله پیامدهای اجرای طرح هدفمندی یارانه­ها بر منابع طبیعی کشور با استفاده از تجزیه و تحلیل آمار و اطلاعات وزارتخانه­های جهاد کشاورزی و نیرو بررسی شد. پیامدها به دو دسته مثبت و منفی تقسیم شدند. از جمله پیامدهای مثبت حذف یارانه­ها می­توان به کاهش آلودگی هوا، خاک، آب و کاهش مصرف سوخت­های فسیلی، کود و سموم شیمیایی اشاره کرد. همچنین، افزایش قیمت آب­ می­تواند باعث اصلاح الگوی مصرف آب شرب و کشاورزی شود و به تغذیه آب­های زیرزمینی و آبخوان­ها کمک کند. هدفمندی یارانه­ها می­تواند موجب اصلاح الگوی مصرف و گرایش به سمت انرژی­های تجدیدپذیر طبیعی شود که نقش عمده­ای در پایداری محیط زیست دارند. از جمله پیامدهای منفی اجرای هدفمندی یارانه­ها افزایش قیمت حامل­های سوخت، انرژی، علوفه دام است که به شدت به بوته­کنی و جنگل­تراشی منجر می­شود. همچنین، حذف یارانه­ واحدهای تولیدی کشاورزی پیامدهای منفی را به دنبال دارد. درحالی­که افزایش قیمت نهاده­های دامی و هزینه­های نگهداری باعث افزایش اتکای دام به مراتع می­گردد که اثرهای آن تخریب و تصرف هر چه بیشتر این عرصه­هاست. بنابراین،ضرورت دارد که پیش از اجرای هر قانون و سیاستی، به پیامدهای آن بر تمامی بخش­های کشور و به ویژه بر حوزه­­ منابع طبیعی توجه شود.

کلیدواژه‌ها

• اصلاح الگوی مصرف
• انرژی‌های تجدیدپذیر
• حذف یارانه
• قیمت نهاده‌ها
• کاهش مصرف سوخت فسیلی