2024-03-28T14:38:20Z
https://srj.asnr.ias.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=15155
مجله پژوهش های راهبردی در علوم کشاورزی و منابع طبیعی
24234757
24234757
1397
3
1
واکاوی ارزش عملکردی بومنظامهای طبیعی
محمدعلی
زارع چاهوکی
انور
سنایی
منابع طبیعی هر منطقه، از موهبتهای خدادادی و سرمایههای حیاتی آن منطقه است که میتواند بسترساز رشد و توسعه فراگیر پایدار باشد، بهشرط اینکه کارکردهای بومسازگانی و همچنین ارزشهای بازاری و غیربازاری آن بهدرستی شناسایی شوند. کارکردهایی چون کارکردهای تولیدی (شامل غذا، مواد خام، منابع ژنتیکی، منابع دارویی و منابع تزئینی و آرایشی)، کارکردهای تنظیمی (شامل تنظیم گازهای جوی، تنظیم اقلیم، جلوگیری از اختلالهای، تنظیم آب، تأمین و عرضه آب، نگهداری خاک، تشکیل خاک، تنظیم مواد مغذی، عملیات دفع مواد زائد یا پسماندها، گردهافشانی و کنترل زیستی)، کارکردهای زیستگاهی (شامل پناهگاهی و خزانهای) و کارکردهای اطلاعاتی (شامل اطلاعات زیباییشناختی، بومگردشگری، الهامهای فرهنگی و هنری، اطلاعات مذهبی، تاریخی، علمی و آموزشی) از کارکردهای منابع طبیعی هستند. برای تعیین ارزش اقتصادی هر کدام از این کارکردها روش خاصی پیشنهاد شده است. براساس پژوهشهای انجام شده ارزش بازاری تولید علوفه تنها 24% از کل ارزش اقتصادی بومنظام مرتعی را شامل میشود و 76% بقیه ارزش اقتصادی مربوط به حفاظت آب و خاک، ترسیب کربن، تولید اکسیژن، بومگردشگری، حاصلخیزی خاک و کاهش رسوبگذاری است.
ارزش اقتصادی
توسعه پایدار
تولیدی
تنظیمی
زیستگاهی
2018
05
22
1
12
https://srj.asnr.ias.ac.ir/article_110629_641abe2c60c44c0cbf4b5cce161b9a14.pdf
مجله پژوهش های راهبردی در علوم کشاورزی و منابع طبیعی
24234757
24234757
1397
3
1
کاهش تبخیر از مخزن آب سدها
به دلیل خشکی هوا و دمای بالا، هدرروی تبخیر از سطح مخزنهای سدهای ایران بالا است. بنابراین، لازم است از میزان تبخیر از سطح مخزنها کاسته شود، تا به میزان منابع آبی قابل استفاده کشور افزوده شود. میزان تبخیر از سطح مخزنهای سدها بین 2/4% تا 3/14% (به طور میانگین 10%) از حجم کل مخزن سد است که باید در شرایط کمبود و بحران آب و خشکسالی کاهش یابد و از آب حفظ شده در کشاورزی، صنعت و به ویژه شرب بهرهبرداری شود. روشهای مختلف، برای کاهش تبخیر در جهان به کار برده شده است که کاربرد مواد شیمیایی به صورت پودر، شیرابه4 و کاربرد پوششهای مختلف مناسبترین آن ها میباشند که میتوانند در ایران برای کاهش تبخیر از مخزنهای سدها بررسی شوند. محلول یا پودرپاشی روی سطح آب، لایهای یک مولکولی (تک لایه) برای کاهش تبخیر ایجاد میکند که در اثر باد و موج آب پراکنده میشوند. بنابراین به طور متناوب با دور 1 تا 2 روزه باید به کار برده شوند. مواد تجاری موجود در دنیا برای این کار عبارتند از واترسیوِر5 که از نظر محیط زیستی کاربرد آنها مانعی ندارد. کاربرد این مواد میتواند تا 40% تبخیر را کاهش دهد. پوششهای دیگری که می توانند به کار برده شوند عبارتند از صفحههای شناور یونولیت به رنگ سفید یا صفحههای شناور بتونی توخالی سبک که قادر است تبخیر را دستکم تا 80% کاهش دهد. تحلیلهای اقتصادی نشان داده است که کاهش تبخیر و حفاظت آب با روشهای یاد شده میتواند با تولید آب از روش شیرین کردن آب شور و تصفیه فاضلاب رقابت کند.
الکلهای چرب
بلوکهای استایروفوم
پودرهای شیمیایی
پوشش با بلوکهای سبک
مواد شیمیایی تکلایهای
2018
05
22
13
26
https://srj.asnr.ias.ac.ir/article_110633_d0dc726247c51b5da6c741cf08300bd9.pdf
مجله پژوهش های راهبردی در علوم کشاورزی و منابع طبیعی
24234757
24234757
1397
3
1
بررسی اثرهای انتقال آب بین حوضهای بر منابع آب ایران
محمدرضا
رحیمیزاده
امید
بزرگحداد
امروزه بحران فزاینده در تأمین آب بهویژه در مناطق خشک به یک معضل جدی بدل شده است. یکی از راههای معمول برای مقابله با مشکل های تأمین آب در مناطق پرجمعیت، انتقال آب بین حوضهای است. انتقال آب از منطقهای به منطقه دیگر میتواند موجب برطرف شدن مشکل تأمین آب، افزایش رشد اقتصادی و بهبود رفاه اجتماعی در حوضه مقصد شود. با وجود این، اثرهای اقتصادی- اجتماعی، زیستمحیطی و زیستبومی در حوضه مبدأ نیز باید درنظر گرفته شود. در این پژوهش، سعی شده با یک نگاه کمی حوضهای و استانی، پتانسیل طرحهای انتقال آب ایران بررسی شود. پس از یک مرور کلی بر طرحهای در حال بهره برداری یا ساخت، تغییرهای ذخیرههای آبی به تفکیک حوضه و استان به کمک دادههای ماهوارهای محاسبه شدند. بررسی وضعیت کمبود آب در استانهای ایران نشان داد که استانهای غربی ایران درآینده دچار تخلیه ذخیره های آبی خواهند شد. سپس زمان تقریبی شروع به استفاده از منابع اضافه بر میزان بارش در هر استان مشخص گردید. در نهایت مقایسهای بین وجود و نبود طرحهای انتقال آب بین حوضهای در کشور به منظور درک ابعاد تأثیر طرحهای انتقال آب بر روی ذخیرههای آبی انجام گرفت. نتایج نشان داد که طرحهای انتقال آب، مشکل های تأمین آب را از استانهای مرکزی و شرقی به سمت استانهای غربی و شمالی تشدید میکنند.
استان
استفاده پایدار
انتقال آب بین حوضهای
حوضه
ماهواره گریس
2018
05
22
27
42
https://srj.asnr.ias.ac.ir/article_110635_7b71e1514733d874b458f5cc094399b8.pdf
مجله پژوهش های راهبردی در علوم کشاورزی و منابع طبیعی
24234757
24234757
1397
3
1
ارزیابی کیفی مجلههای علمی ایران در رشته گیاهپزشکی
جعفر
ارشاد
سید محمد
اشکان
کرامتاله
ایزدپناه
ضیاءالدین
بنیهاشمی
عباس
شریفی تهرانی
سعید
محرمیپور
قدیر
نوری قنبلانی
هدف این پژوهش در قالب طرح ارزیابی مجلههای کشاورزی و منابع طبیعی در فرهنگستان علوم ، تعیین شاخصهای شکلی-ساختاری و کیفی و رتبهبندی مجلههایی بود که مقالههای مربوط به گیاهپزشکی منتشر میکنند. بدین منظور، ده شاخص برای ارزیابی شکلی- ساختاری و ده شاخص برای ارزیابی کیفی مقالهها تعیین شد و 22 مجله که در سال 1393 منتشر شده بودند با این شاخصها ارزیابی و پس از آن با استفاده از روش آماری "توزیع نرمال" به 5 گروه از "بسیار خوب" تا "بسیار ضعیف"رتبهبندی شدند. نتایج این بررسی نشان داد 7/22% مجلههای گیاهپزشکی ایران در رتبههای بسیارخوب و خوب، 6/54% در رتبه متوسط و 7/22% در رتبه ضعیف و بسیار ضعیف قرار دارند. همچنین؛ از نظر پنج شاخص مهم کیفی شامل ارزش کاربردی مجله، ضرورت انتشار مجله، بدیع بودن، به روز بودن و ارزش کاربردی مقاله، تنها مجله "بیماریهای گیاهی" در هر پنج شاخص مهم دارای امتیاز برتر بود. مجلههای "نامۀ انجمن حشرهشناسی ایران" در چهار شاخص، "رستنیها" در سه شاخص، "مجله علوم و فنون کشاورزی4" و "مجله ایرانی کنهشناسی5" در دو شاخص و چهار مجله "قارچشناسی ایران6"، "مجله ایرانی ویروسشناسی7"، "آفات و بیماریهای گیاهی" و ''گیاهپزشکی اهواز'' در یک شاخص مهم برتر بودند و بقیه مجلهها در هیچ یک از شاخصهای پنجگانه برتری نداشتند. براساس نتایج این پژوهش، توصیه میشود به کیفیت مقالهها اهمیت بیشتری داده شود، از انتشار مجلههای بسیار ضعیف خودداری گردد و به نقش انجمنهای علمی در انتشار مجلهها توجه بیشتری به عمل آید.
ارزیابی
فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران
گیاهپزشکی
مجلههای کشاورزی ایران
2018
05
22
43
50
https://srj.asnr.ias.ac.ir/article_110636_3960a0d95a2fe8a4c1fd2f0be40e41eb.pdf
مجله پژوهش های راهبردی در علوم کشاورزی و منابع طبیعی
24234757
24234757
1397
3
1
آینده، زیستفناوری و ایمنی زیستی
منصور
امیدی
مینا
سمیعی فراهانی
با توجه به چالشهای جدی پیش روی بشر که ناشی از نیروهای مؤثر بر جهان آینده (جمعیت، نیازهای انسانی، جهانی شدن و تغییر اقلیم) است، برنامهریزی در تمامی عرصهها برای آینده بر عهده همه مسئولان است. شاید مهمترین دستاورد بشر برای رویارویی با تصویر اجتنابناپذیر آینده، دانش روزافزون و فناوری او است که از طبیعت الهام میگیرد و پنجمین نیروی مؤثر بر جهان آینده محسوب میشود. اما پرسش اینجاست که این پتانسیل تا کجا امنیت را به همراه دارد و از کجا آن را به خطر میاندازد؟ رویکرد مناسب و عقلانی کدام است، محافظهکارانه یا پذیرشی؟ بهکارگیری صحیح و کارآمد زیستفناوری، برای بررسی آیندههای ممکن ضروری است، زیرا، به طور یقین در آینده نزدیک، تحول شگرفی در عرصههای مهم مربوط به زندگی بشر از حوزه کشاورزی تا درمانی در سطح ملی و بینالمللی ایجاد خواهد کرد و بنابراین اخلاق و ایمنیِ زیستی در آن زمان الزامی است. در جهان مسطح آینده که انسان و ماشین ادغام شده و مرز، جدایی ندارد قانونهای جهانیِ یکپارچهای بر جامعه انسانی در حوزه فناوری حاکم خواهد بود. در اینصورت آیا هنوز هم باید شاهد بحث و مجادله بیارزش بر سر تراریخت سازی بود؟ آیا هنوز هم باید دچار علم در لحظه بود و با نوآوری مبارزه کرد؟ درآینده، نوادگان انسان برنامهریزی کنونی را برای آب، خاک و زیست چگونه تفسیر خواهند کرد؟ این مقاله به بررسی جایگاه اخلاق و ایمنی زیستی در آیندههای ممکن میپردازد.
آیندههای ممکن
ایمنی زیستی
فناوری زیستی
نیروهای مؤثر
2018
05
22
51
62
https://srj.asnr.ias.ac.ir/article_110638_02a834a682a4f372e5bff24192eb5f15.pdf
مجله پژوهش های راهبردی در علوم کشاورزی و منابع طبیعی
24234757
24234757
1397
3
1
مشکلهای مدیریتی گاوداری صنعتی در ایران و ارائه راهکارها
علی
نیکخواه
به دلیل افزایش جمعیت شهری، بالا رفتن سطح فرهنگ، بهداشت و قدرت خرید، تولید شیر گاو به شیوه بومی نیاز کشور را تأمین نمیکند. حدود 60 سال از ورود گاوهای شیری صنعتی به ایران میگذرد و در این مدت، این حرفه همگام با دیگر زیربخشهای کشاورزی و صنایع وابسته رشد چشمگیری داشته است، ولی همچنان نارساییهایی در این زمینه وجود دارد که به دلیل نداشتن شناخت کامل از ویژگیهای گاو پرتولید صنعتی و در نتیجه ضعف مدیریتی است. گاو پرتولید صنعتی، که در فرایندهای پیچیده زیستی و با امکانات غذایی و بهداشتی فراوان در مناطق معتدل اروپا و امریکا ایجاد شده است، در برابر تنشهای محیطی حساس است. بنابراین پرورشدهنده گاوهای شیری، در شرایط اقلیمی متفاوت ایران باید از شیوههای درست پرورش گاو و گوساله، مانند فراهم کردن مکان مناسب، روش تغذیه، بهنژادی و اصول بهداشت آگاه باشد و توانایی به کارگیری اصول و فنون نوین را داشته باشد. کمتوجهی به گزینش اقلیم مناسب، مشکلها و خسارتهای زیادی را تاکنون در تولید شیر و تولیدمثل گاو ایجاد کرده است. در این مطالعه، عاملهای کلیدی در مدیریت گاوداری صنعتی معرفی و ضمن بررسی وضعیت موجود گاوداریهای صنعتی، راهکارهایی برای حل مشکلها پیشنهاد شده است.
تولید
شاخص دما- رطوبت
گاو شیری
مدیریت
2018
05
22
63
76
https://srj.asnr.ias.ac.ir/article_110704_e3127235a1078f75b3bb279600cdc71e.pdf
مجله پژوهش های راهبردی در علوم کشاورزی و منابع طبیعی
24234757
24234757
1397
3
1
نقش زیستفناوری در کشاورزی و حفاظت از محیط زیست
بدرالدین ابراهیم
سید طباطبایی
ویژگی موجود زنده حاصل پتانسیل ژنتیکی آن است که ژنوم نامیده میشود. با تغییر در توالی و تعداد چهار مولکول بازی تشکیل دهنده ژنوم، موجودهای گوناگونی به وجود میآیند. در شرایط مختلف یاختهای، ساختار سه بعدی ژنوم تغییر کرده و بیان ژنها نیز زیرتأثیر قرار میگیرد، بر این اساس میتوان ژنوم را یک بومنظام در نظر گرفت. آمایش بومنظام ژنوم مانند هر بومنظام دیگری به منظور شناخت دقیقتر در بهرهوری مناسبتر از آن ضروری است. از سوی دیگر، رشد سریع جمعیت و نیاز بیشتر به غذا، بهنژادی گیاه و دام که نوعی دستورزی ژنوم با سابقه طولانی است را ضروری کرده است. با بهنژادی یک صفت یا ژن خاص در زمان دستورزی، امکان تغییر صفتها و ژنهای دیگر نیز وجود دارد، که پس از آن روند طولانی و هزینهبری نیاز است تا ناخالصیهای ایجاد شده کاهش یابند. در این مسیر، بومنظام ژنوم و بیان ژنهای مختلف زیرتأثیر قرار میگیرد که عوارض متفاوتی را ایجاد میکند. تلاش به منظور افزایش محصولها بدون توجه به گیاهان بومی و بهنژادی شده مقاوم، منجر به تخریب بومنظام محیط میشود. افزون بر این، یکی از مسئلههای اصلی در برخی جامعهها، مربوط به مشکلهای بهداشتی همچون کمبود برخی ویتامینها است که میتواند از طریق استفاده از فناوریهای نوین زیستی رفع گردد. با پیشرفت روشهای زیستفناوری محدودیتهای بهنژادی ژنوم کاهش مییابد و امکان ویرایش در بخش خاصی از آن هم مهیا میگردد که تأثیر بر بومنظام ژنوم را به کمینه و بهرهمندی را به بیشینه میرساند.
بومنظام
دستورزی ژنتیکی
روشهای بهنژادی
ژنوم
2018
05
22
77
84
https://srj.asnr.ias.ac.ir/article_110705_e4c4ca5cd17b9a482056785c33acf350.pdf
مجله پژوهش های راهبردی در علوم کشاورزی و منابع طبیعی
24234757
24234757
1397
3
1
آسیبشناسی مصاحبه ارزیابی علمی در علوم کشاورزی: چالشها و راهکارها
رضا
مستوفیزاده قلمفرسا
انتخاب صحیح و دقیق اعضای هیئت علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی، به ویژه دانشجویان دکتری، یکی از عنصرهای موفقیت مؤسسههای آموزش عالی و پژوهشی است و سایر فرایندهای دانشگاهی به کیفیت این انتخاب بستگی مستقیم دارد. شیوه مرسوم انتخاب این افراد بر پایه مصاحبه ارزیابی بنا شده است. بررسی میدانی بر اساس پرسشنامههای تشریحی در دانشکدههای کشاورزی نشان داد که اعضای هیئت علمی و مصاحبهشوندگان نقدهایی بر روند فعلی مصاحبه دارند و شیوهنامههای استاندارد برای فرایند مصاحبه وجود ندارد. این نوشتار با هدف آسیبشناسی شیوه فعلی مصاحبه ارزیابی علمی در مراکز آموزش عالی و پژوهشی از دیدگاه مصاحبهکنندگان و مصاحبهشوندگان، سعی در فراهم آوردن راهکاری عملی به صورت شیوهنامهای گامبهگام برای افزایش مهارت مصاحبه ارزیابی اعضای هیئت علمی رشتههای علوم کشاورزی دارد.
ارزیابی
سنجش
قضاوت
محیط دانشگاهی
2018
05
22
85
96
https://srj.asnr.ias.ac.ir/article_110706_c8bb775024140b9af47ce86fbef60573.pdf
مجله پژوهش های راهبردی در علوم کشاورزی و منابع طبیعی
24234757
24234757
1397
3
1
بررسی کیفی مجلههای علوم باغبانی در ایران
مرتضی
خوشخوی
مجید
عزیزی
کورش
وحدتی
وازگین
گریگوریان
مصطفی
مبلی
عنایتالله
تفضلی
در یک طرح پژوهشی که در فرهنگستان علوم اجرا شد، 200 مجله علمی که در 13 شاخه علوم کشاورزی و منابع طبیعی در کشور منتشر میشوند، از نظر کیفی ارزیابی شدند. در این مقاله، بررسی 10 مجله علمی که در سال 1393 در رشته علوم باغبانی در ایران منتشر شدهاند، گزارش میشود. در این پژوهش، 10 شاخص برای ارزیابی شکلی- ساختاری و 10 شاخص برای ارزیابی کیفی مقالهها در نظر گرفته شدند. سپس، با به کارگیری این شاخصهای ارزیابی و استفاده از روش آماری، مجلهها رتبهبندی شدند. نتایج این بررسی نشان داد که یکی از مجلههای علوم باغبانی منتشر شده در ایران رتبه بسیارخوب داشت، دو مجله خوب، چهار مجله متوسط و سه مجله ضعیف بودند. همچنین؛ مجلهها از نظر پنج شاخص کیفی بررسی شدند که مجله بینالمللی علوم و فنون باغبانی4 و مجله علوم و فنون باغبانی ایران از نظر ارزش کاربردی؛ مجله بینالمللی علوم و فنون باغبانی، مجله علوم و فنون باغبانی ایران و مجله خشکبارها5 از نظر ضرورت انتشار؛ مجله بینالمللی علوم و فنون باغبانی و مجله خشکبارها از نظر بهروز بودن موضوع مقاله؛ مجله بینالمللی علوم و فنون باغبانی از نظر بدیع بودن موضوع مقاله؛ مجله بینالمللی علوم و فنون باغبانی و مجله خشکبارها از نظر ارزش علمی-کاربردی مقاله برتر بودند. به طور کلی، پیشنهاد شده است که یک یا چند مجله با کیفیت و دارای نمایههای معتبر مانند مجلههایی که توسط انجمنها منتشر میشوند، اجازه انتشار یابند و از انتشار مجلههای مشابه جلوگیری شود.
ارزیابی مجله
شاخص علمی
نشریههای علمی
2018
05
22
97
102
https://srj.asnr.ias.ac.ir/article_110708_1d8ab4b73d6430e0eb343925d63ab933.pdf
مجله پژوهش های راهبردی در علوم کشاورزی و منابع طبیعی
24234757
24234757
1397
3
1
زیستفناوری کشاورزی و سلامت غذا
محمد علی
ملبوبی
فاطمه
حببیب پور مهربان
امنیت غذایی عبارت است از "دسترسی همه افراد به غذای سالم و کافی در همه وقت برای زندگی سالم و فعال." با این تعریف، پرداختن به ابعاد کفایت و سلامت تولیدهای کشاورزی در قالب تأمین امنیت غذایی به ویژه از نظر پیشگیری از بروز بیماریها و تغییر وضعیت درمانگرا در کشور اهمیت مییابد. زنجیره تأمین غذا از مزرعه تا سفره، از سه زنجیره ارزش تولید نهادههای کشاورزی، تولید محصولها و تولید غذا تشکیل یافته است. بیشترین کاربرد زیستفناوری کشاورزی در تولید نهادههای سالم است که تأثیر اساسی بر سلامت و کیفیت محصولهای کشاورزی و غذا و دارو و همچنین حفظ محیط زیست دارد. دولت قادر است با حمایت از توان داخلی در جهت ارتقای سلامت جامعه با استفاده از فناوریهای نو، به تولید محصولهای سالم و با کیفیت کشاورزی و غذایی کمک کند. البته تحقق زنجیره تأمین غذای سالم از مزرعه تا سفره با دشواریهایی روبهرو است. در مطالعه حاضر تلاش شده است، ضمن بررسی مشکلهای موجود، پیشنهادهایی به منظور رفع آنها با تأکید بر استفاده از فناوریهای زیستی در کشاورزی و با توجه به قانونهای کشور ارایه شود.
امنیت غذایی
بذر
سلامت غذا
سمهای شیمیایی
کود شیمیایی
2018
05
22
103
112
https://srj.asnr.ias.ac.ir/article_110709_4f88a96c7a434f4d44157781a0de77a6.pdf